Poznaj lokalne zabytki


Wyraź zgodę na lokalizację i oglądaj zabytki w najbliższej okolicy

Zmień ustawienia przeglądarki aby zezwolić na pobranie lokalizacji
Strona korzysta z plików cookies. Dowiedz się więcej.

pałac - Zabytek.pl

Adres
Sadki

Lokalizacja
woj. kujawsko-pomorskie, pow. nakielski, gm. Sadki

Najlepszy przykład monumentalnej architektury rezydencjonalnej na pograniczu Wielkopolski i Pomorza.

Historia

Pierwsze znane wzmianki o wsi Samostrzel pochodzą z 1288 roku. Od końca 1698 r. wieś była własnością rodu Bnińskich (herbu Łodzia) z Bnina. Barokowy pałac, rezydencję rodu, wybudował Piotr Bniński przed 1749 r., wg projektu Merkiera ze Szczecinka. Około 1825 r. hrabia Józef Bniński rozbudował i przebudował pałac w stylu klasycystycznym, zachowując dawny alkierzowy układ korpusu (warsztat architekta Karola Fryderyka Schinkla) oraz założył park w stylu angielskim. Prawdopodobnie w tym czasie zadbano o bogate wyposażenie wnętrz, które miały mieścić kolekcje dzieł sztuki polskiej i europejskiej, zbiory ceramiki antycznej i bibliotekę. W 1880 r. hrabia Ignacy Bniński przeprowadził drugą przebudowę pałacu (architekt Franciszek Schwechten) oraz ogrodu (wg projektu Edwarda Andrégo - francuskiego teoretyka ogrodnictwa). Pałac był siedzibą Bnińskich do 1939 roku. Niemcy w trakcie II wojny światowej zniszczyli i rozgrabili wnętrza pałacu. Umieścili tu szkołę Hitlerjugend, a w latach 1942-1943 szpital wojskowy (przed frontową elewacją wzniesiono wówczas magazyny szpitalne, niszcząc część parku). W latach 1947-1982 w pałacu mieściła się szkoła rolnicza. W następnych latach obiekt został przejęty przez (kolejno) Ministerstwo Kultury i Agencję Mienia Wojskowego. W 2014 r., sprzedano go w prywatne ręce.

Opis

Pałac wzniesiony na planie prostokąta, od południa elewacja frontowa z trzema ryzalitami - środkowy poprzedzony portykiem kolumnowym, od północy trzy ryzality: środkowy - półkolisty, zachodni - o charakterze gospodarczym, wschodni - z otwartą loggią na piętrze. Wnętrze pałacu o układzie dwutraktowym z obszernym holem na osi, podzielony na dwa poziomy połączone schodami o krótkim biegu. Na osi holu (w tylnym trakcie) otwarty salon. Elewacja frontowa - korpus 13-osiowy, ryzalit środkowy z portykiem (3-osiowy); w przyziemiu z czterema kolumnami doryckimi dźwigającymi belkowanie i balkon na piętrze. Na piętrze lekki ryzalit 3-osiowy, rozdzielony pilastrami, zamknięty profilowanym gzymsem. Obecnie pałac jest niezagospodarowany i od kilkudziesięciu lat niszczeje. W elewacjach liczne ubytki tynku, brak okien i drzwi - zabezpieczone wyłącznie deskami. Część dawnego wyposażenia została ocalona przez Bnińskich i po wojnie przekazana do Muzeum w Warszawie.

Zabytek niedostępny. Do 2014 r. właścicielem była Agencja Mienia Wojskowego. Obecnie w posiadaniu osoby prywatnej.

Oprac. Filip Badowski, OT NID w Toruniu, 01-12-2015 r.

Rodzaj: pałac

Styl architektoniczny: barokowy

Materiał budowy:  ceglane

Forma ochrony: Rejestr zabytków, Ewidencja zabytków

Inspire id: PL.1.9.ZIPOZ.NID_N_04_BK.125798, PL.1.9.ZIPOZ.NID_E_04_BK.241228