gmach użyteczności publicznej zrealizowany w popularnym wówczas nurcie historyzującym. Wzniesiony przez znanego architekta Tadeusza Stryjeńskiego, rozpoczyna ciąg reprezentacyjnej zabudowy ulicy Sokoła, po przeciwnej stronie zespołu klasztornego oo. Bernardynów.

Historia

Budynek Rady Powiatowej jest jednym z nielicznych rzeszowskich przykładów obiektu użyteczności publicznej o cechach secesyjnych. Wzniesiony został w latach 1898-1902 według projektu słynnego architekta Tadeusza Stryjeńskiego. Zachowany rysunek projektowy - widok perspektywiczny od strony pn.-wsch. ukazuje dwukondygnacyjny budynek wolnostojący o symetrycznej, 7-osiowej elewacji frontowej. Pomiędzy 1909 a 1928 r. budynek został rozbudowany w kierunku wsch. Dobudowana część została scalona z pierwotnym budynkiem poprzez zastosowanie tej samej dekoracji architektonicznej elewacji. Od strony wsch. w tym czasie dobudowana została kamienica. W okresie II wojny światowej w budynku mieścił się niemiecki Urząd Pracy. W latach 60. XX w. przeprowadzono remont i adaptację na siedzibę Wojewódzkiej i Miejskiej Biblioteki Publicznej w Rzeszowie, podczas którego zlikwidowano częściowo historyczną kompozycję elewacji i zmieniono pokrycie dachowe mansardy. W wsch. części elewacji pd. wzniesiono dobudówkę. W 1975 r. i w kon. XX w. częściowo przebudowano poddasze budynku z przeznaczeniem na zaplecze administracyjne biblioteki. Od strony pd. dobudowano współczesną facjatę. W 2004 r. przeprowadzono remont elewacji oraz dachu budynku. W jego wyniku m.in. przywrócony został historyczny wystrój elewacji, wykonane nowe pokrycie dachowe oraz odtworzona iglica wieńcząca mansardę.

Opis

Budynek dawnej Rady Powiatowej, obecnie Wojewódzka i Miejska Biblioteka Publiczna w Rzeszowie, zlokalizowany jest na zach. od zespołu staromiejskiego, w pd. pierzei ul. Sokoła. Zamyka ciąg zabudowy naprzeciw budynku klasztoru oo. Bernardynów. Do elewacji wsch. przylega kamienica nr 11. Od strony zach. przebiega wytyczona w latach 60. XX w. arteria komunikacyjna - Aleja Łukasza Cieplińskiego.

Budynek zbudowany jest na planie zbliżonym do wydłużonego prostokąta, z ryzalitami w elewacji frontowej oraz pośrodku wysuniętej części elewacji pd. Jest budynkiem 3-traktowym w części pierwotnej i 2-traktowym w części dobudowanej, z asymetrycznie ulokowaną sienią i klatką schodową w trakcie południowym Posiada 2 kondygnacje nadziemne, podpiwniczenie oraz częściowo użytkowe poddasze. Przykryte jest dachem wielospadowym. W połaci pn., nad ryzalitem wysoki dach mansardowy, w połaci południowej 2 pulpitowe dachy nad nadbudowaną w 1975 r. częścią w obrębie poddasza.

Budynek murowany z cegły, otynkowany. Dach pokryty dachówką cementową barwioną i blachą płaską. Strome połacie mansardy pokryte rombowymi płytkami włóknocementowymi.

Elewacje o cechach secesyjnych z pseudoboniowaniem powyżej cokołu (do poziomu ok. ¼ wysokości okien parteru), z artykulacją pionową za pomocą lizen międzyokiennych. Elewacje zwieńczone są gzymsem podkreślonym żłobkowanym fryzem. Okna wysokie, prostokątne z opaskami i podokiennikami, na piętrze podbudowanymi żłobkowanymi płycinami. Elewacja frontowa z ryzalitem umieszczonym asymetrycznie. Ryzalit z pseudo boniowaniem, szeroką bramą wejściową, balkonem z ozdobną balustradą i zwieńczeniem łukowo zakończonym naczółkiem z napisem „biblioteka” i alegoryczną płaskorzeźbą. Po bokach kartusze z wieńcem laurowym i girlandami. Elewacja południowa z wydatnym ryzalitem, obramowanym lizenami. Pośrodku duże, prostokątne okno oświetlające klatkę schodową. Elewacja zachodnia podzielona jest lizenami na 3 pola z osią okienną w polu skrajnym od strony pd. Okno na piętrze bez płyciny pod podokiennikiem.

We wnętrzu w osi ryzalitów zlokalizowany jest reprezentacyjny hall sklepiony spłaszczoną kolebką z lunetami oraz klatka schodowa z dużym oknem w ścianie pd., bocznymi ścianami z pseudo boniowaniem w części dolnej i 3 ozdobnymi płycinami w części górnej.

Obiekt dostępny dla zwiedzających. Zwiedzanie w godzinach pracy biblioteki.

Oprac. Mieczysław Kuś, 18.12.2014 r.