kościół parafialny pw. Świętej Trójcy - Zabytek.pl
Adres
Rypin, Jana Pawła II 9
Lokalizacja
woj. kujawsko-pomorskie, pow. rypiński, gm. Rypin (gm. miejska)
elementami neogotyckimi.
Historia
Pierwszy kościół pw. Świętej Trójcy został wzniesiony w Starorypinie, dawnym grodzie, nieznacznie oddalonym od dzisiejszego Rypina. W 1345 r. książę łęczycki i dobrzyński, Władysław, wystawił nowy dokument lokacyjny dla Rypina. W tym piśmie wydzielono również miejsce pod budowę nowej świątyni. Została ona wzniesiona w 1355 r. z zasobów fundacji książąt dobrzyńskich - Bolesława i Władysława pod wezwaniem Świętej Trójcy.
Około 1400 r. biskup Jakub z Korzkwi erygował w kościele ołtarz Bożego Ciała. Na przełomie XV i XVI w. dobudowano do korpusu od strony południowej boczną kaplicę z ołtarzem Chrystusa Ukrzyżowanego. W XIX w. świątynia była wielokrotnie remontowana, przebudowano m.in. szczyty elewacji.
W 1905 r. polichromię wnętrza wykonał malarz Wiesław Drapiewski. Po 1941 r. do kościoła zostało przeniesione rokokowe wyposażenie rozebranej przez hitlerowców, innej rypińskiej świątyni - pw. św. Ducha.
Opis
Kościół pw. Świętej Trójcy zlokalizowany w centralnej części miasta, posadowiony na niewielkim wzniesieniu opadającym w kierunku pn.-zach., w stronę rzeki Rypienicy. Usytuowany tam, gdzie zbiegają się ulice Jana Pawła II i Tadeusza Kościuszki, ogrodzony murem wybudowanym w 1839 roku.
Budynek orientowany na planie wydłużonego prostokąta z przybudówkami: od północy - zakrystia rozbudowana w XIX w., od południa neogotycka kruchta oraz kaplica z przełomu XV i XVI w. (poświęcona Chrystusowi Ukrzyżowanemu), od zachodu neogotycka kruchta. Kościół o rozbudowanej bryle architektonicznej, wzniesiony został w stylu gotyckim. Murowany z cegły o układzie gotyckim - główkowym. Ściany wewnętrzne oraz dekoracje architektoniczne elewacji (obramienia okien, blendy) - tynkowane. Dach nad korpusem -siodłowy, nad kaplicą i zakrystią - części pulpitowe kryte blachą. Elewacje nietynkowane, opięte wzdłuż dłuższych boków i w narożach szkarpami o dwóch uskokach. Fasada zachodnia z niewielką kruchtą w przyziemiu, zaakcentowana wydatnym, neogotyckim szczytem schodkowym z ostrołukowymi blendami i sterczynami. Na jej osi koliste okno i nadwieszona wieżyczka na sygnaturkę, zwieńczona murowanym ostrosłupem. Elewacja tylna, wschodnia, wypełniona symetrycznie rozmieszczonymi ostrołukowymi blendami o różnej wielkości, zakończona szczytem schodkowym z przekątnie ustawionymi sterczynami. Kaplica z zamurowanym, ostrołukowym portalem od zachodu oraz zrekonstruowanymi w XIX w. półszczytami. W narożu, między kaplicą a nawą, usytuowana wieloboczna wieżyczka schodowa. Wnętrze salowe oraz nawa nakryte pozornym sklepieniem kolebkowym.
Prezbiterium zamknięte prostą ścianą, wydzielone tęczą utworzoną ze słupów dźwigających odcinki gzymsów i falistego łuku z uskokami, na którym ulokowano gotycki krucyfiks z XVI wieku. W starszej części zakrystii sklepienie kolebkowe, w kaplicy pozorne zwierciadlane. Otwory okienne i drzwiowe ostrołukowe, w kruchtach zachowane oryginalne gotyckie portale wykonane z ozdobnie formowanej cegły. Kaplica otwarta do nawy arkadą o łuku półkolistym.
Wyposażenie różnorodne, głównie rokokowe, ołtarze boczne z I poł. XIX w., w których wcześniejsze obrazy pochodzą z XVIII w., ambona i chrzcielnica z III ćw. XVIII wieku.
Zabytek dostępny.
Oprac. Bernardeta Popek- Olszowa, OT NID w Toruniu, 18-11-2015 r.
Rodzaj: kościół
Styl architektoniczny: gotycki
Materiał budowy:
ceglane
Forma ochrony: Rejestr zabytków, Ewidencja zabytków
Inspire id: PL.1.9.ZIPOZ.NID_N_04_BK.121702, PL.1.9.ZIPOZ.NID_E_04_BK.262311