młyn wodny - Zabytek.pl
Adres
Ruda, 13
Lokalizacja
woj. wielkopolskie, pow. obornicki, gm. Rogoźno - obszar wiejski
Historia
Lokalizacja obiektu w tym miejscu biegu rzeki Wełny nie była przypadkowa, ponieważ pierwszy młyn wodny w tym miejscu znajdował się już w czasach średniowiecznych. O jego istnieniu w XIII w. świadczy wzmianka w dokumencie lokacyjnym wydanym w 1280 roku dla miasta Rogoźna. Wieś Ruda wchodziła w skład dóbr starostwa rogozińskiego, dochody z młynów rogozińskich zostały zapisane przez króla Zygmunta Starego dożywotnio jego żonie, Bonie Sforza d’Aragona. W pobliżu młyna ulokowana była również kuźnica wodna, w której przetapiano rudę darniową, w dokumentach poświadczana już w XIII wieku. Folwark w Rudzie wzmiankowany jest w XIX wieku. Od końca XIX w. do lat 30-tych XX wieku właścicielem obiektu i całego majątku, do którego przynależał, był Georg Krygier. Pod koniec lat 30-tych XX wieku przeszedł w ręce Niemca, Georga Busse. Obecny młyn wzniesiony został w 2 poł. XIX wieku. Po 1945 r. młyn został upaństwowiony i przekazany w użytkowanie gminnej spółdzielni produkcyjnej w Rogoźnie. W 1992 r. roku został oddany w dzierżawę spółce cywilnej. Od 1995 r. młyn wykorzystuje napęd elektryczny.
Opis
Ruda położona jest w dolinie rzeki Wełny, 2 km od pobliskiego Rogoźna, po zach. stronie drogi łączącej Poznań z Piłą. Młyn usytuowany jest na pn. zach. od folwarku i oddzielony jest od niego rzeką Wełną, przez którą prowadzi do niego most. Czterokondygnacyjny, prostopadłościenny budynek wzniesiony został na planie prostokąta z cegły na ceglanym cokole. Ściany czwartej kondygnacji posiadają konstrukcję szkieletową, wypełnioną cegłą i są oszalowane od zewnątrz. Nakryty jest dwuspadowym dachem o małym nachyleniu połaci. Do elewacji pd. zach. młyna przylega przybudówka nad turbiną, od strony pd. wsch. - garaż i biuro wzniesione na rzucie kwadratu, w części dwukondygnacyjnej ich prostopadłościennej bryły nakryte dwuspadowym dachem. Na rampę i do wnętrza młyna prowadzą ceglane schody wylane betonem. Drewniana stolarka drzwiowa i okienna osadzona jest w prostokątnych otworach w części zwieńczonych łukiem odcinkowym (okna młyna oraz drzwi garażu i biura z nadświetlem). Drewniane stropy wnętrza wsparte są na słupach i wzmocnione podciągami. Komunikację między kondygnacjami zapewniają drewniane zabiegowe schody.
Do wyposażenia młyna należy m.in. gniotownik i mlewniki podwójne firm Gebrueder Buehler oraz Secka z Drezna. Przy drodze prowadzącej do młyna znajduje się budynek mieszkalny dawnej kuźnicy wodnej.
Młyn dostępny dla zwiedzających z zewnątrz.
Oprac. Tomasz Łuczak, OT NID Poznań, 18-04-2017 r.
Dane obiektu zostały uzupełnione przez użytkownika Roman Piątkowski.
Rodzaj: młyn
Styl architektoniczny: nieznana
Materiał budowy:
ceglane
Forma ochrony: Rejestr zabytków, Ewidencja zabytków
Inspire id: PL.1.9.ZIPOZ.NID_N_30_BK.162913, PL.1.9.ZIPOZ.NID_E_30_BK.160639