Historia

Zbudowany w latach 1759-1783 na miejscu XVII-wiecznego drewnianego kościoła dominikanów jako sanktuarium Matki Bożej Różanostockiej. Konsekrowany w 1785 roku, wyposażony w latach 80. XVIII w. m.in. w zespół obrazów ołtarzowych autorstwa Antoniego Gruszeckiego. Od 1811 r. był kościołem parafialnym. W 1846 r. zamknięto klasztor dominikanów, a kościół przeszedł w ręce księży diecezjalnych. W latach 1866-1915 zamieniony na cerkiew prawosławną (po 1901 r. dobudowano zwieńczenia wież i przekształcono szczyt). Od 1918 r. ponownie rzymskokatolicki; w 1919 r. przekazany salezjanom. W 1988 r. otrzymał tytuł bazyliki mniejszej.

Opis

Kościół jest usytuowany w centrum wsi na terenie cmentarza przykościelnego otoczonego kamiennym murem. Barokowy. Dwuwieżowa, trójnawowa bazylika z transeptem, prezbiterium ma zakończone płytką absydą. Po obu stronach prezbiterium znajdują się parterowe zakrystie. Wieże ma różnej wysokości, zachodnia jest niższa, jej ostatnia kondygnacja ujęta spływami wolutowymi. Nawa główna i transept kryte są dachami dwuspadowymi, nawy boczne i zakrystie pulpitowymi, wieże - namiotowymi.

Kościół wymurowany jest z cegły, ma dach pobity blachą, okna metalowe.Elewacje podzielone są pilastrami (pojedynczymi, parzystymi i zdwojonymi) w małym porządku, o głowicach toskańskich i z niewielkimi uszakami. Belkowania gierowane, na elewacjach bocznych z włączonymi w nie głowicami pilastrów, na transepcie przerwane. Między wieżami szczyt ujęty wolutami. Otwory okienne są prostokątne, zamknięte półkoliście i odcinkowo. Wnętrze przekryte sklepieniem krzyżowym z lunetami, na gurtach. Na skrzyżowaniu naw znajduje się pozorna kopuła. Z pierwotnego wyposażenia (l. 80. XVIII w.) w kościele znajdują się: zespół jedenastu ołtarzy i ambona barokowo-rokokowe w typie wileńskim; osiemnaście obrazów ołtarzowych Antoniego Gruszeckiego; meble z jesionowego drewna z symbolami dominikańskimi (ławki, stalle, konfesjonały). W ołtarzu bocznym słynący cudami obraz Matki Bożej Różanostockiej z 1929 r. autorstwa Jana Sawczyka, namalowany na zlecenie salezjanów po wywiezieniu przez prawosławne zakonnice XVII-wiecznego obrazu Matki Bożej do Rosji.

Zabytek dostępny całorocznie.

oprac. Aneta Kułak, OT NID w Białymstoku, 04.07.2014 r.