Historia

Według tradycji powstanie kościoła parafialnego na terenie Rokitna miało miejsce w 1333 roku, jednak najstarsza wzmianka odnosząca się do wsi Rokytno pochodzi z 1378 roku, zaś do miejscowego plebana o imieniu Mikołaj z 1419 roku. W 1521 roku świątynia została zniszczona podczas najazdu Brandenburczyków. W XVI wieku, w czasie reformacji kościół rokitniański przez dość krótki czas znajdował się w rękach protestantów. Jeszcze w tym stuleciu powrócił do katolików. W 1661 roku przejął go bledzewski konwent cysterski. Osiem lat później z Bledzewa do kościoła w Rokitnie przeniesiono szesnastowieczny obraz Matki Boskiej, pochodzący ze szkoły niderlandzkiej lub flamandzkiej. W 1670 roku obraz ten został uznany za cudowny. W 1707 roku opat Józef Gurowski przystąpił do budowy świątyni, co wiązało się z szerzącym się kultem Matki Boskiej Rokitniańskiej. Budowli tej nie dokończono i w końcu rozebrano. Dopiero w 1746 roku, po podjęciu starań przez ówczesnego opata bledzewskiego, przystąpiono do budowy nowego kościoła według projektu Karola Marcina Frantza. Zakończenie tej inwestycji nastąpiło dziesięć lat później za czasów opata Józefa Loki, dzięki któremu ufundowano bogate wyposażenie i wystrój świątyni, autorstwa Chrystiana Grünewalda z Legnicy (rzeźba) i Georga Wilhelma Neunhertza (malarstwo). W 1796 roku, po sekularyzacji dóbr klasztornych Rokitno przeszło na własność państwa pruskiego. W czasach zaborów kościół z cudownym obrazem Matki Boskiej, był często odwiedzany przez pielgrzymów - Polaków, którzy mieszkali w okolicach Rokitna. Po II wojnie światowej stał się głównym ośrodkiem kultu maryjnego na terenie diecezji zielonogórsko-gorzowskiej.  

Opis

Bazylika w Rokitnie jest trójnawową budowla barokową z trójbocznie zamkniętym prezbiterium. W fasadzie znajduje się półkoliście zamknięte wejście główne, prowadzące przez ryzalit, który jest zwieńczony tympanonem i ozdobiony rzeźbami świętych, ustawionych w niszach. Dwie wieże charakteryzują się klasycystycznymi hełmami o wklęsłych bokach przy podstawie  oraz z wazonami w zwieńczeniu. W detalu architektonicznym wyróżniają się pilastry i opaski zamkniętych półkoliście okien. We wnętrzu przykrytym sklepieniem żaglastym, z malowidłami przedstawiającymi sceny z życia Najświętszej Marii Panny oraz innymi, inspirowanymi Starym i Nowym Testamentem, zachowało się barokowe i rokokowe wyposażenie kościoła - m.in. ołtarz główny z obrazem Matki Bożej Rokitniańskiej, bogato zdobione stalle, cztery ołtarze boczne, sakramentarium, prospekt organowy, ambona i chrzcielnica. Pod nawami bocznymi zbudowano krypty, w których pochowano bledzewskich opatów oraz przedstawicieli miejscowych rodów szlacheckich. Bazylika jest otoczona murem ceglanym z XVIII wieku, z ozdobną bramą. Przy świątyni znajduje się muzeum, w którym wyeksponowano m.in. dary wotywne, od kilku stuleci przekazywane przez pielgrzymów w ciągu ostatnich kilkuset lat.     

Zabytek dostępny dla zwiedzających przez cały rok.

Oprac. dr Krzysztof Garbacz, OT NID w Zielonej Górze, 17.03.2015 r.

Bibliografia

• Garbacz K., Przewodnik po zabytkach województwa lubuskiego, t. 3: Powiaty: gorzowski - słubicki - sulęciński - międzyrzecki - strzelecko-drezdenecki, Zielona Góra 2013, s. 242-243, fot. 113-114.
• Kowalski S., Zabytki architektury województwa lubuskiego, Zielona Góra 2010, s. 314-315.