arch. Carla Gotthharda Langhansa, o dyspozycji przestrzennej typowej dla protestanckich świątyń z przełomu XVIII i XIX wieku. Wokół centralnej nawy na planie elipsy zostały założone empory doświetlone przez okna rozmieszczone symetrycznie w bocznych elewacjach. Dominującym elementem podziału i dekoracji wnętrza są wysokie kolumny na kondygnacji empor.

Historia

Pierwszy kościół ewangelicki pw. Świętej Trójcy został wzniesiony w 1639 r. w konstrukcji szkieletowej, z fundacji ówczesnego właściciela Rawicza Adama Przyjmy Przyjemskiego dla innowierców zbiegłych z zach. Europy. Świątynia została zniszczona w 1707 r., a następnie odbudowana w 1724 roku. W 1801 r. została spalona w czasie pożaru miasta. Obecny późnoklasycystyczny, murowany kościół został wzniesiony w latach 1803-1808 przez budowniczego Krause z Poznania według projektu architekta Carla Gottharda Langhansa. Budynek spłonął w 1915 roku. W 1917 r. został odbudowany w granicach murów obwodowych.

Kościół należał do ewangelików do 1945 roku. Po zakończeniu wojny został przekazany katolikom i otrzymał wezwanie Chrystusa Króla i Zwiastowania NMP. W 1966 r., z okazji 1000-lecia Chrztu Polski, został gruntownie odnowiony z inicjatywy ks. Stanisława Fołczyńskiego i ofiar wiernych. W 1973 r. zamontowano trzy dzwony: św. Andrzeja, św. Maksymiliana, św. Marii, poświęcone przez bpa Andrzeja Baraniaka. W 1975 r. hełm wieży pokryto blachą miedzianą i pomalowano elewacje. W 1976 r. została erygowana parafia pw. św. Andrzeja Boboli. Jej pierwszym proboszczem został ks. Janusz Szajkowski. W latach 1980-1982 wyremontowano organy. W latach 1998-2000 przeprowadzono gruntowny remont elewacji.

Opis

Kościół jest usytuowany w obrębie plant, na pd.-wsch. od rynku miasta, w jego bezpośrednim sąsiedztwie, w kwartale między ulicami: Wazów (od pn.), Karola Marcinkowskiego (od pd.), ks. Ignacego Buszy (od zach.) i Szarych Szeregów (od wsch.). Po pn. stronie kościoła są położone dwa budynki, oddzielone od niego wąskim placem. Po stronie pd. - budynek mieszkalno-usługowy, który od kościoła oddziela parking i rząd starych lip. Po stronie wsch. i zach. kościoła znajdują się rzędy drzew i krzewów iglastych otoczone niskimi żywopłotami. Teren wokół świątyni i na placu przed jej elewacją pn. (frontową) jest pokryty kostką kamienną i betonową.

W obrębie murów obwodowych kościół został wzniesiony na planie prostokąta z wpisaną elipsą centralnego wnętrza, wyznaczoną podporami empor. Od pn. do nawy przylega węższa od niej wieża wzniesiona na planie prostokąta z parą kolumn przed wejściem do kruchty i dwoma klatkami schodowymi we wnętrzu, prowadzącymi na empory. Brak wydzielonego prezbiterium. Po stronie pd. wyodrębniona część ołtarzowa, za którą znajduje się prostokątna zakrystia, od wsch. i zach. ujęta pomieszczeniami, w których umieszczono klatki schodowe prowadzące na górne kondygnacje empor. W elewacjach bocznych dwa płytkie pozorne ryzality, od wewnątrz zaznaczone ćwierćkoliście. Do wnętrza kościoła prowadzą wejścia: w pn. wieży, cztery symetryczne w elewacjach bocznych oraz dwa w elewacji południowej.

Zwarta bryła kościoła jest złożona z dwóch prostopadłościanów: trójkondygnacyjnego korpusu, z płytkimi, pozornymi ryzalitami na osiach dłuższych elewacji, i wyższej od niego, sześciokondygnacyjnej wieży po stronie północnej. Jej podstawę tworzy prostopadłościenna, trójkondygnacyjna bryła środkowego ryzalitu, sięgająca wysokością korpusu kościoła. Nad nią wznosi się węższa, również prostopadłościenna, jednokondygnacyjna podstawa walca piątej kondygnacji zwieńczona galeryjką z wysoką, kolumnową latarnią nakrytą dachem kopulastym z krzyżem na kuli. Korpus nakrywa dach czterospadowy.

Kościół jest wzniesiony z cegły na kamiennym fundamencie, w konstrukcji murowanej, otynkowany na zewnątrz i wewnątrz. Dach czterospadowy pokrywa dachówka ceramiczna, kopulasty hełm latarni na wieży - blacha miedziana. Wnętrze kościoła nakrywa pseudokopuła z plafonem wydzielonym listwą o profilu odcinków okręgów połączonych rozetami.

Wszystkie elewacje korpusu kościoła są trójkondygnacyjne, wsparte na wysokim cokole, zwieńczone gzymsami, z trzema rzędami otworów okiennych - kwadratowych na dole oraz wysokich, prostokątnych nad nimi z półkolistymi nadokiennikami oddzielonymi gzymsem kordonowym. W elewacji frontowej dolnego ryzalitu wieży zwieńczonej trójkątnym frontonem jest wysoka, arkadowa wnęka zamknięta łukiem pełnym, flankowana kolumnami toskańskimi wspierającymi gierowany gzyms, w której wgłębieniu znajduje się portal z prostokątnym otworem drzwiowym i nadświetlem, a nad nim, oddzielone gzymsem, półkoliste okno. Elewacje boczne kościoła, wsch. i zach., są symetryczne, siedmioosiowe, trójkondygnacyjne. Na trzech, środkowych osiach każdej z nich znajdują się płytkie, pozorne ryzality zwieńczone niskimi, pełnymi attykami. Środkowe okna ryzalitów ujęte są w wysokie, arkadowe płyciny. Kompozycja ryzalitów jest powtórzona w środkowej części elewacji południowej.

Wnętrze kościoła jest jednonawowe, centralne, z wydzieloną zakrystią i bocznymi pomieszczeniami za częścią ołtarzową. Część nawową obiegają dwie kondygnacje empor (druga cofnięta względem pierwszej) wspartych na boniowanych filarach. Na ich przedłużeniu, na drugiej kondygnacji znajdują się wysokie kolumny o gładkich trzonach i wolutowych kapitelch, wspierające gzyms obiegający wnętrze i podtrzymujące pseudokopułę. W części pn., na wysokości dolnej kondygnacji empor, znajduje się prospekt organowy.

Z pierwotnego wyposażenia we wnętrzu zachowała się jedynie chrzcielnica z początku XIX w. z przedstawieniem Chrztu Chrystusa na pokrywie.

Zabytek dostępny. Bliższe informacje na temat parafii znajdują się na stronie internetowej www.parafiabobola.pl. (data dostępu: 8-12-2015 r.).

oprac. Anna Dyszkant, OT NID w Poznaniu, 8-12-2015 r.