kaplica cmentarna pw. św. Jerzego - Zabytek.pl
Adres
Radzyń Chełmiński, Kazimierza Jagiellończyka
Lokalizacja
woj. kujawsko-pomorskie, pow. grudziądzki, gm. Radzyń Chełmiński - miasto
Obiekt o wartości w skali regionu.
Historia
W średniowieczu w miejscu obecnej kaplicy znajdował się kościół wraz z przytułkiem przeznaczonym dla pielgrzymów i bezdomnych, usytuowany poza murami miejskimi. Prawdopodobnie drewniany kościół istniał jeszcze w 1285 r. i w tym właśnie roku krzyżacki mistrz krajowy Konrad v. Thierberg uposażył go wraz ze szpitalem jako prepozyturę połączoną z kaplicą zamkową Św. Krzyża w jedno beneficjum.
Obecną budowlę wzniesiono ok. 1340 r. i od tego czasu pełni funkcję kaplicy cmentarnej; przekształcona w XV w. Na początku XIX w. przeznaczona przejściowo na magazyn. Odnowiona w 1851 r. staraniem radzyńskiego proboszcz ks. Franciszka Sampławskiego ( z tego czasu pochodzi więźba dachowa, strop belkowy oraz zwieńczenia szczytów).
Opis
Kaplica pw. św. Jerzego znajduje się na terenie cmentarza usytuowanego w południowo-zachodniej części miasta, przy ul. Kazimierza Jagiellończyka. Gotycka, założona na planie prostokąta, czteroprzęsłowa, jednonawowa z wejściem głównym w elewacji południowo – zachodniej, nakryta dachem dwuspadowym. Wzniesiona z cegły w wątku gotyckim, wykroje otworów okiennych i blend ostrołukowe. Wnętrze nakryte stropem belkowym (1851), ściany boczne dekorowane czterema ostrołukowymi arkadami, posadzka ceglana. Na zewnątrz ściany kaplicy opięte w narożach i przy dłuższych bokach skarpami o jednym uskoku, zdobionymi blendami zamkniętymi trójkątnie, w zwieńczeniu ścian fryz opaskowy tynkowany i profilowany gzyms. Elewacja frontowa (południowo-zachodnia) z półkoliście zamkniętym portalem, zwieńczona szczytem schodkowym, zdobionym siedmioma lizenami, przechodzącymi w sterczyny przykryte namiotowymi daszkami, szczyt podzielony fryzami z wysuniętych cegieł na trzy strefy. Elewacja południowo-wschodnia wzmocniona jednouskokowymi skarpami z tynkowanymi płycinami w górnej strefie, pomiędzy którymi otwory okienne. W drugiej osi od południa otwór wejściowy zamknięty łukiem spłaszczonym. Elewacja północno-wschodnia z centralnie umieszczonym otworem okiennym w obramieniu dwuuskokowym, flankowanym parami blend, zwieńczona szczytem schodkowym z sześcioma lizenami przechodzącymi w prostokątne sterczyny przykryte dwuspadowymi daszkami, pomiędzy lizenami prostokątne blendy oraz fryz opaskowy. Miedzy środkowymi sterczynami sygnaturka. Elewacja północno – zachodnia zdobiona parzystymi blendami pomiędzy którymi skarpy. Wyposażenie kaplicy bardzo skromne: rokokowy ołtarz główny z 2. poł. XVIII w. o bogatej dekoracji z rzeźbami św.św. Antoniego, Jana Nepomucena, dwóch św.św. niewiast i sześciu aniołków, w polu środkowym rzeźba Matki Boskiej z Dzieciątkiem z XVIII w., w zwieńczeniu współczesny obraz. Rokokowy ołtarz boczny z 2. poł. XVIII w. z rzeźbami św.św. Joachima, Anny, Franciszka i Franciszka Ksawerego i obrazem św. Józefa z Dzieciątkiem. Chór muzyczny z XVIII w., drewniany, empora wsparty na czterech słupach.
Dostęp do zabytku ograniczony. Obiekt dostępny z zewnątrz.
Opr. Marzenna Stocka, OT NID w Toruniu, 29-11-2017
Rodzaj: kaplica
Styl architektoniczny: nieznana
Materiał budowy:
ceglane
Forma ochrony: Rejestr zabytków, Ewidencja zabytków
Inspire id: PL.1.9.ZIPOZ.NID_N_04_BK.123215, PL.1.9.ZIPOZ.NID_E_04_BK.224995