poł. XIX w. na Mazowszu. Stanowi dzieło uznanego architekta Jakuba Kubickiego.

Historia

Stowarzyszenia wolnomularskie działały w ukryciu, dlatego formalnie loża nie była właścicielem nieruchomości. W dokumentach zapisano, że budynek należał do bogatego kupca radomskiego Jana Pusznika, prawdopodobnie członka „Jutrzenki”. Loża prowadziła szeroką działalność społeczną, charytatywną, a także patriotyczną wśród mieszkańców Radomia. Nie działa jednak długo, gdyż w 1821 r. wprowadzono carski zakaz tajnych zgromadzeń i w skutek tego nastąpiło rozwiązanie lóż w całym Królestwie Polskim. Od 1822 r. gmach zamieniono na lazaret wojskowy, następnie od 1863 r. mieściło się tu biuro urzędu powiatowego. W czasach II Rzeczpospolitej w budynku znajdował się sąd pokoju, a w latach 1939-1973 ponownie szpital. Od 1975 r. budynkiem zarządza prokuratura.

Opis

Dawny budynek loży znajduje się w centrum Radomia, frontem do dawnego traktu warszawskiego (ob. ul. Jacka Malczewskiego), obok zabytkowej poczty.

Obiekt wzniesiony jest na planie prostokąta z dostawioną od strony podwórka klatką schodową. Budynek dwukondygnacyjny z czterospadowym dachem krytym blachą. Fasada symetryczna, siedmioosiowa, z centralnie umieszczonym nad wejściem balkonem wspartym na kolumnach jońskich. Fasada przedzielona jest gzymsami, w części parteru boniowana. Okna ozdobione są opaskami i gzymsami nadokiennymi, na piętrze szczególnie okazałe z dekoracjami przedstawiającymi symbole wolnomularstwa (młotki w kartuszach herbowych). Od strony południowej do fasady przylega arkadowy wjazd na teren posesji za budynkiem.

Obiekt ogólnodostępny z zewnątrz.

oprac. Bartłomiej Modrzewski, NID OTW, 13-11-2015 r.