Jest jedną z nielicznych zachowanych sakralnych budowli drewnianych o klasycystycznych znamionach stylowych, przejawiających się głównie w formie dostawionego do zachodniej ściany babińca słupowego ganku.

Historia

Cerkiew została wzniesiona w latach 1858-1859 na miejscu wcześniejszych świątyń. Cerkiew w Rabem była filialną parafii w Hoszowie. Podczas remontu w latach 30. XX w. otrzymała pokrycie z blachy. Po 1951 r. cerkiew pozostawała opuszczona (dawnych mieszkańców wysiedlono na teren ówczesnej Ukraińskiej Socjalistycznej Republiki Radzieckiej (USRR) i zasiedlono mieszkańcami m.in. Krystynopola). Czasowo użytkowana była jako magazyn (składowano tu m.in. ikony z innych okolicznych cerkwi). Od 1971 r. pełni funkcję kościoła fil. rzym.-kat. parafii w Czarnej.

Opis

Cerkiew orientowana, usytuowana jest w centralnej części wsi, położona na niewielkiej wyniosłości terenu, w pobliżu drogi Ustrzyki Dolne-Czarna Górna (po wsch. stronie drogi). Wokół cerkwi zachowane są pozostałości cmentarza oraz nieliczny starodrzew. Na pd.-zach. od cerkwi znajduje się wolnostojąca, murowana dzwonnica.

Cerkiew drewniana, wzniesiona w konstrukcji zrębowej, trójdzielna, złożona z prezbiterium, nawy i babińca na rzutach zbliżonych do kwadratu. Do pn. ściany prezbiterium dostawiona zakrystia. Prezbiterium zamknięte zostało ścianą prostą. Zrąb ścian nawy jest wyższy niż zrąb ścian prezbiterium i babińca. Bryła obiektu jest zwarta, z dominacją nawy nieznacznie wyższej od pozostałych głównych członów cerkwi. Cerkiew w połowie wysokości obiega daszek okapowy. Dachy o zróżnicowanej wysokości kalenic. Dach nad babińcem dwuspadowy z naczółkiem, nad prezbiterium trójspadowy, nad nawą dwuspadowy, łamany (z uskokiem połaci), z wtopionym weń sześciobocznym, niskim bębnem, usytuowanym w środkowej części dachu, krytym namiotowo i zwieńczonym pozorną latarnią. Ściany cerkwi pobite są gontem, połacie dachów oraz ściany szczytowe nawy i babińca kryte blachą. Zachodnią elewację dekoruje dwukondygnacyjny ganek z pięcioma słupami w dolnej kondygnacji oraz krzyżami św. Andrzeja w kondygnacji górnej - znacznie niższej, imitującej krużganek.

Wewnątrz babiniec został wydzielony od nawy obszernym prześwitem, a prezbiterium wydzielone ikonostasem. W części zach. babińca zachował się prosty chór śpiewaczy. W nawie i babińcu założone zostały stropy z fasetą, w prezbiterium pozorne sklepienie kolebkowe. Zachowane wyposażenie: ikonostas z częścią ikon, a także pochodzące z nieistniejącej cerkwi w Lutowiskach - ołtarz główny i fragmenty ikonostasu.

Obiekt dostępny dla zwiedzających, możliwość zwiedzania po wcześniejszym uzgodnieniu telefonicznym.

Oprac. Ryszard Kwolek, OT NID w Rzeszowie, 18.08.2014 r.