Jeden z ostatnich budynków ryglowych na terenie Pucka.

Historia

Pierwszy szpital w Pucku powstał w poł. XIV wieku. Początkowo przeznaczony był dla zakaźnie chorych i z tego powodu usytuowany poza murami miasta (w pobliżu Bramy Gdańskiej). Funkcjonował przy kościele p.w. św. Jerzego. Pierwszy budynek szpitalny był prawdopodobnie drewniany, w latach 1413-1426 zastąpiony nowym, w konstrukcji ryglowej. W XVI w. szpital określany był jako parafialny, pełniący funkcję przytułku dla ubogich, kalek i starców. Podczas wojny szwedzkiej w 1656 r. obiekt został całkowicie zniszczony. Przypuszczalnie ok. 1681 r. wzniesiony na nowo, tym razem już w obrębie murów miejskich. W 1757 r., dzięki fundacji starosty puckiego Ignacego Przebendowskiego i jego matki Urszuli z Potockich, budynek został odbudowany po kolejnym zniszczeniu. W 1827 r. otrzymał statut, zmodyfikowany w 1854 roku. Do 1971 r. budynek był użytkowany jako parafialny dom starców. Następnie został zaadaptowany, wraz z sąsiednim domem kowala i kuźnią, na punkt muzealny, przekształcony w 1980 r. w oddział Muzeum Ziemi Puckiej.

Opis

Budynek położony w centrum Pucka, w obrębie średniowiecznych granic miasta, w północnej pierzei ul. Wałowej. Usytuowany kalenicowo. Od wschodu przylega do domu kowala z kuźnią (ul. Bogusława 10), od zachodu do budynku współczesnego. Wykonany w konstrukcji ryglowej, fachy wypełnione cegłą, otynkowane. Na rzucie zbliżonym do kwadratu. Dwukondygnacyjny, kryty wysokim, czterospadowym dachem. Na osi fasady lukarna, zwieńczona trójkątnym szczytem. Wyeksponowany szachownicowy układ słupów i rygli, na piętrze i w lukarnie miecze i zastrzały. Między kondygnacjami gzyms kapnikowy, ponadto bogato profilowane gzymsy podokapowe. Okna kwadratowe i prostokątne, sześciopodziałowe, w profilowanych obramieniach, z okiennicami na parterze. W otworze okiennym lukarny sygnaturka z XVIII w., na piętrze el. frontowej drewniany krucyfiks z barokową rzeźbą Chrystusa z tego samego czasu (kopia, oryginał w muzeum). Na dachu, na obu krańcach kalenicy żelazne, zdwojone krzyże, a w kalenicy lukarny chorągiewka z datą 1757.

Dom kowala z kuźnią - zbudowany w 1 poł. XIX w., w analogicznej do szpitala-przytułku konstrukcji ryglowej, z wymurowaną w końcu XIX w. ceglaną elewacją wschodnią. Dom na rzucie prostokąta, od pn. dostawiona kuźnia, na rzucie zbliżonym do kwadratu. Dom parterowy, kryty dwuspadowym dachem. Kuźnia dwukondygnacyjna, kryta płaskim dachem. We wnętrzu kuźni unikatowy komplet narzędzi kowalskich (pochodzący z kuźni w Mechowie).

Zabytek dostępny. Oddział Muzeum Ziemi Puckiej.

Oprac. Beata Dygulska, OT NID w Gdańsku, 08.06.2015 r.