Max Pinkus, wnuk Samuela Fränkla, założyciela fabryki tekstylnej, zgromadził tu jedną z największych bibliotek śląskich. Kolekcja trafiła ostatecznie do kilku bibliotek publicznych, lecz w willi zachowano jej ślady w postaci wyposażenia sal bibliotecznych: boazerii z wbudowanymi regałami.

Historia

Rodzinną willę zbudowali bracia Abraham i Albert Fränkel w l. 70. XIX w. Ich siostrzeniec Max Pinkus w 1903 r. przeniósł z sąsiedniej willi przy ob. ul. Piastowskiej 26 założoną tam Bibliotekę Śląską. Zbiory silesianów zajęły połowę domu przy ul. Nyskiej. Na potrzeby liczącej, wg różnych relacji, 17 do 25 tys. woluminów kolekcji zaadaptowano całe drugie piętro i część pierwszego, od strony ul. Nyskiej. Najstarsze należące do niej dokumenty pochodziły z XIII w. W latach 30. XX w. w ramach akcji antyżydowskich władze III Rzeszy przejęły kolekcję Maksa Pinkusa i przekazały do bibliotek we Wrocławiu i Raciborzu. Od czasu II wojny światowej willa należała do Zakładów Przemysłu Bawełnianego „Frotex” i mieściła zakładowe przedszkole. Obecnie jest własnością prywatną.

Opis

Willa znajduje się przy ulicy prowadzącej z centrum miasta do dawnej fabryki tekstylnej Samuela Fränkla, tuż obok powstałej w tym samym czasie willi Pinkusów. Od zachodu mają wspólne kute ogrodzenie.Budynek założono na planie prostokąta z portykiem od zachodu i półokrągłym ryzalitem od północy. Ma trzy kondygnacje, jest podpiwniczony i nakryty czterospadowym dachem z lukarnami od północy i południa. Symetryczna artykulacja, powściągliwość w stosowaniu detali architektonicznych nadają willi monumentalny charakter. Elewacje podzielone są profilowanymi gzymsami na strefę cokołową z oknami piwnicznymi, przyziemia oraz górnych kondygnacji. Każda pokryta jest boniowaniem o zróżnicowanym opracowaniu (od bardziej do mniej plastycznego). Eksponowana od ul. Nyskiej elewacja zachodnia na osi zaakcentowana jest kolumnowym portykiem opartym na trójosiowym ryzalicie, w którym na korynckich kolumnach sięgających przez dwie kondygnacje opiera się architraw i trójkątny tympanon. Od północy i południa centralna oś elewacji ujęta jest pilastrami w porządku korynckim.Od południa nad kolumnowym portykiem mieszczącym boczne wejście, zwieńczonym dwiema wazami, na jednym z trawionych okien wśród motywów florystycznych znajdują się inicjały A.F., wskazujące na braci Abrahama i Alberta Fränklów, którzy sfinansowali budowę willi i przez pewien czas w niej mieszkali.Wewnątrz zachował się układ przestrzenny oraz część wystroju i wyposażenia, w tym służącego założonej tu Bibliotece Śląskiej.

Własność prywatna.

Oprac. Joanna Szot, NID OT w Opolu, 28.07.2014 r.