Historia

Pierwotną świątynią Prochowic (Parchwitz – do 1945 r.) był kościół pw. św. Anny. Informacje o jego założeniu w pochodzą z 1263 r. Kościół zniszczony został w 1428 r. przez husytów.

Najstarszą zachowaną świątynią Prochowic jest kościół pw. Św. Andrzeja położony przy ul. Legnickiej, wzniesiony poza murami miasta, w 1271 r. jako drewniany, wymieniony w źródłach pisanych w 1335 roku.

Obecna murowana budowla w zasadniczym zrębie wzniesiona została w latach 1424-1426 z inicjatywy Ottona v. Zedlitza; zwana była również kościołem zamkowym. Następnie wielokrotnie przebudowywana, m.in. w 1737 r., oraz gruntownie zmodernizowana w duchu neogotyku w 1864 r. W 1565 r. wierni przyjęli wyznanie ewangelickie, w latach 1700-07 przejściowo przejęty przez katolików, następnie do 1945 r. kościół był ewangelicki. Po 1945 r. użytkowany jako magazyn. Na początku lat 90. XX w. został przejęty przez parafię rzymskokatolicką, pełni funkcję kościoła filialnego.

Pierwotnie kościół wzniesiony w pobliżu zamku jako położony poza murami miejskimi - otoczony był własnym murem z bramami od południa i w narożu południowo wschodnim. W obrębie tego muru mieścił się również cmentarz (użytkowany do XIX w.). Po 1945 r. świątynia została zagospodarowana prowizorycznie na magazyn. Na pocz. lat 90. XX w. przekazana została parafii rzymskokatolickiej. Przy kościele zachował się budynek dawnej pastorówki (ul. Legnicka 25).

Opis

Kościół pw. św. Andrzeja wzniesiony został w pobliżu zamku; poza murami miejskimi, otoczony murem z bramami.

Kościół jest orientowany, założony na rzucie prostokąta z wyodrębnionym, niższym oraz węższym prezbiterium oraz z czworoboczną wieżą w narożu południowo-wschodnim. Korpus oraz wieża oskarpowane, tynkowane, korpus kryty dachami dwuspadowymi, wieża – czterospadowym. Otwory wejściowe oraz okna zamknięte łukami ostrymi, z maswerkami. Nawa nakryta jest drewnianym stropem, prezbiterium dwuprzęsłowe, nakryte sklepieniem krzyżowo-żebrowym z herbem von Zedlitz na wschodnim zworniku. We wnętrzu dwie kondygnacje empor.

Wyposażenie kościoła stanowi m.in. cenny zespół nagrobków i epitafiów z XVI-XVIII w., głównie członków rodu von Zedlitz, m.in. Christiny Oppersdorff, z domu Czedlicz (zm. 1561), Ottona von Czedlicza (zm. 1563) i jego żony Eleny, z domu Talckenberg (zm. 1564), Ottona von Czedlicza (zm. 1510), jego żony Suzanny (zm. 1532), Hansa von Czedlicza (zm. 1527), Marii von Riegel (zm. 1617), Hansa Schwenckfelda (zm. 1551) oraz Margarety Maevy, z domu Weetkens (zm. 1685).

Zabytek zabezpieczony, niedostępny dla zwiedzających.

oprac. Bogna Oszczanowska, OT NID we Wrocławiu, 30-01-2019 r.