Poznaj lokalne zabytki


Wyraź zgodę na lokalizację i oglądaj zabytki w najbliższej okolicy

Zmień ustawienia przeglądarki aby zezwolić na pobranie lokalizacji
Strona korzysta z plików cookies. Dowiedz się więcej.

hotel Bazar - Zabytek.pl

hotel Bazar


budynek użyteczności publicznej 1839 - 1942 Poznań

Adres
Poznań, Ignacego Paderewskiego 8

Lokalizacja
woj. wielkopolskie, pow. Poznań, gm. Poznań

Okazały, neoklasycystyczny gmach Bazaru wzniesiono w 1.poł.XIX w.z inicjatywy Karola Marcinkowskiego.

Na pocz. XX w. od zach. dobudowano do niego skrzydło neobarokowe, zaprojektowane przez arch. Rogera Sławskiego. Elewacje budynku charakteryzują wyraźne nawiązania do architektury pałacowej. W okresie zaborów Bazar był najważniejszym polskim budynkiem publicznym w Poznaniu, w którym oprócz hotelu swoje siedziby miało wiele organizacji o charakterze społecznym, gospodarczym i naukowym. Zabytek znajduje się w obszarze pomnika historii „Poznań - historyczny zespół miasta” (rozp. Prezydenta RP z dn. 28-11-2008 r.).

Historia

26 czerwca 1838 r., z inicjatywy Karola Marcinkowskiego, zawiązała się w Poznaniu akcyjna Spółka Bazar, której celem była budowa gmachu hotelowego i handlowego w oparciu o polski kapitał. Środki finansowe na jej realizację pochodziły, m. in. z fundacji Macieja Mielżyńskiego i sprzedaży akcji.

Autorem projektu miał być początkowo Antoni Krzyżanowski, ale ostatecznie jego wykonanie zostało powierzone Ernestowi Steudener’owi. Do budowy przystąpiono latem 1839 r., wznosząc nowy gmach na działce od strony ob. ul. I. J. Paderewskiego i łącząc go z istniejącym domem od strony ob. al. K. Marcinkowskiego, zakupionym z gruntem od hr. Łąckich. Pod koniec 1841 r. była gotowa część hotelowa, a oficjalny odbiór nastąpił w lutym 1843 r. W neoklasycystycznym budynku swoje pomieszczenia znalazły: restauracja, cukiernia, kawiarnia, winiarnia, sala balów i zgromadzeń, 19 sklepów oraz 70 pokoi hotelowych. Do najbardziej okazałych należała pierwsza Sala Balowa, nazywana Białą.

W latach 80. XIX w. pilna była już potrzeba rozbudowy hotelu i modernizacji jego wnętrz. Wówczas planowano również przebudowę części wschodniej - dawnego domu Łąckich, która ostatecznie nie doszła do skutku. Powrócono do niej pod koniec XIX w. W 1897 r. ogłoszono konkurs, który ostatecznie przybrał formułę zamkniętą. Uczestniczyli w nim architekci Ignacy Łukomski z Frankfurtu oraz Roger Sławski. Komisja zaakceptowała projekt autorstwa ostatniego z nich. W 1899 r. przystąpiono do budowy, której kierownikiem został Stanisław Mieczkowski. Prace zakończyły się rok później. W nowym, neobarokowym gmachu znalazły się: lokale handlowe, pokoje hotelowe na czterech piętrach od frontu oraz sala restauracyjna i nowa sala balowa zlokalizowane w tylnym skrzydle. Ta ostatnia, nazywana ob. Salą Białą, była najbardziej okazałym wnętrzem przebudowanej części Bazaru. Obok niej, równie reprezentacyjnym pomieszczeniem był hol hotelowy zaprojektowany przez Stanisława Mieczkowskiego w 1910 r.

Ważnym wydarzeniem w historii hotelu Bazar była wizyta Ignacego Jana Paderewskiego 26 grudnia 1918 r. Z okna apartamentu na pierwszym piętrze (bezpośrednio nad portalem głównym) wygłosił przemówienie do mieszkańców Poznania zgromadzonych na ob. Pl. Wolności, które rozbudziło nastroje patriotyczne i przyczyniło się do wybuchu powstania wielkopolskiego (1918-1919).

Budynek Bazaru został poważnie zniszczony w czasie bitwy o Poznań w styczniu i lutym 1945 r. W latach 1946-1948 przeprowadzono jego niepełną odbudowę. W jej wyniku elewacja od strony al. K. Marcinkowskiego została obniżona o górną kondygnację i pozbawiona pierwotnej dekoracji.

W 1989 r. budynek Bazaru powrócił w ręce spadkobierców jego przedwojennych właścicieli, którzy powołali Spółkę Akcyjną „Bazar Poznański” i podjęli się przywrócenia mu przedwojennego wyglądu i częściowo również funkcji.

Opis

Budynek Bazaru jest położony na terenie Starego Miasta w Poznaniu, w kwartale zabudowy między ulicami: I. J. Paderewskiego, Wrocławską, Podgórną i al. K. Marcinkowskiego. Elewacją frontową pn. jest zwrócony do ul. I. J. Paderewskiego, zach. - ku al. K. Marcinkowskiego.

Budynek składa się z dwóch części, różniących się czasem powstania i stylem architektonicznym. W latach 1839-1842 wzniesiono na rzucie wydłużonego prostokąta neoklasycystyczny gmach od strony ul. I. J. Paderewskiego. Jego murowana z cegły i otynkowana bryła jest prostopadłościenna, czterokondygnacyjna w środkowej części, flankowana wieżami na rzucie kwadratu - sześciokondygnacyjną po stronie wsch. i pięciokondygnacyjną od zachodu. Dominantą dwudziestotrzyosiowej, północnej boniowanej elewacji frontowej jest siedmioosiowy, pozorny ryzalit z półkoliście zamkniętym portalem na osi, artykułowany ośmioma kanelowanymi pilastrami korynckimi w wielkim porządku, zwieńczony trójkątnym frontonem, któremu odpowiada płytki ryzalit w elewacji południowej. Bryła korpusu jest nakryta dachami dwuspadowymi, a wież - czterospadowymi, krytymi blachą miedzianą.

W latach 1899-1900 przebudowano według projektu architekta Rogera Sławskiego zachodnią część bazaru od strony ob. Pl. Wolności. Na miejscu wcześniejszego, zmodernizowanego piętrowego domu hr. Łąckich, wzniesiono na rzucie kształtem zbliżonym do odwróconej litery L okazały gmach o pięciokondygnacyjnej bryle, z cegły, otynkowany, nakryty dachem trójpołaciowym, krytym blachą miedzianą o reprezentacyjnej, neobarokowej zachodniej elewacji frontowej. Nad wysokim, boniowanym cokołem obejmującym parter mieszczący sklepy i pierwsze piętro części hotelowej, wznoszą się trzy kondygnacje artykułowane wysokimi pilastrami kompozytowymi, podtrzymującymi gzyms, na którym umieszczono odpowiadające pilastrom wazony, a w narożnikach szczyty o barokowych formach z polichromowanymi kartuszami przedstawiającymi alegorie Przemysłu i Rolnictwa. Na osi parteru znajduje się półkoliście zamknięty otwór drzwiowy flankowany parą kolumn i pilastrów podtrzymujących gzyms zwieńczony wazonami wspartymi na poziomych wolutach. Na pierwszym piętrze odpowiada mu również półkoliście zamknięty otwór okienny w plastycznej oprawie, o którą wzbogacono także szersze otwory okienne skrajnych osi na drugim i trzecim piętrze. Podziały i dekoracja węższej, trójosiowej elewacji pn. są analogiczne. Na narożniku pierwszego piętra umieszczono kartusz.

Najbardziej reprezentacyjnym wnętrzem nowego, odrestaurowanego gmachu jest Sala Balowa nazwana Białą, znajdującą się na piętrze tylnego skrzydła, która posiada bogatą, neobarokową dekorację ścian o architektonicznych podziałach.

Obiekt dostępny częściowo - sklepy oraz restauracja. Część hotelowa jest w trakcie prac remontowo-konserwatorskich; Sala Balowa wynajmowana na uroczystości. Bliższe informacje są dostępne na stronie www.bazarpoznanski.pl (data dostępu: 5-11-2014 r.).

Oprac. Anna Dyszkant, OT NID w Poznaniu, 05.11.2014 r.

Rodzaj: budynek użyteczności publicznej

Styl architektoniczny: nieznana

Materiał budowy:  ceglane

Forma ochrony: Rejestr zabytków, Ewidencja zabytków

Inspire id: PL.1.9.ZIPOZ.NID_N_30_BK.168282, PL.1.9.ZIPOZ.NID_E_30_BK.112848