kaplica Grobu Chrystusa - Zabytek.pl
Adres
Potępa, Tarnogórska
Lokalizacja
woj. śląskie, pow. tarnogórski, gm. Krupski Młyn
Do czasów obecnych zachowana w niemal niezmienionym kształcie.
Historia
Kult Grobu Chrystusa rozwinął się na obszarze Europy Środkowej w XV wieku. Następstwem pielgrzymek do Jerozolimy było fundowanie przez wracających pielgrzymów replik Grobu Świętego oraz innych miejsc pasji. Na terenie Śląska zachowały się trzy wolnostojące kaplice Grobu Pańskiego. Najwcześniejsza znajduje się w Żaganiu, następna w Głogówku i właśnie ona była inspiracją kaplicy w Potępie autorstwa architekta Marcina Grochowskiego. Fundatorem kaplicy był ówczesny właściciel ziem tworoskich hrabia Jerzy Leonard Colonna. Świątynia początkowo podlegała pod parafię Wielowieś, od 1687 r. pod parafię Koty. W 1947 r. kaplicę wewnątrz pokryto polichromią z przedstawieniami Aniołów i Baranka Bożego. Kolejne prace remontowe przy obiekcie prowadzono w latach 1962-1963. Polegały one na usunięciu drewnianych kolumn wspierających arkady i zastąpieniu ich murowanymi lizenami. W tym samym czasie wymieniono elementy konstrukcyjne więźby dachowej a dach pokryto papą. W następnych latach odnowiono elewacje (1972 r.), ołtarz w komorze grobowej, w przedsionku zamontowano boazerię i wzniesiono nowe ogrodzenie (l. 80. XX w.). Ostatni remont kaplicy wykonano w 2012 r. Wówczas przywrócono oryginalny wygląd elewacji zastępując murowane lizeny drewnianymi kolumnami, dach pokryto gontem, a w komorze grobowej wyeksponowano lico muru. Ponadto w przedsionku zlikwidowano boazerię zastępując ją stallami powtarzającymi w zaplecku wykrój ostrego łuku zewnętrznych arkad.
Opis
Kaplica Grobu Pańskiego usytuowana jest przy drodze krajowej nr 11 z Tarnowskich Gór do Krupskiego Młyna, w centrum wsi, elewacją frontową zwrócona na wschód. Murowana z kamienia i cegły, otynkowana. Wolnostojąca, prostokątna, z pięciobocznym zamknięciem od zach., przekryta gontowym dachem wielospadowym z wieżyczką na sygnaturkę nakrytą hełmem cebulastym pokrytym gontem. Elewacje od strony zach., częściowo pd. i pn. charakteryzują ostrołukowe arkady wsparte na drewnianych kolumnach. Ponadto urozmaicają je dwa otwory okienne. Pierwszy ostrołukowy od pn., drugi od pd. prosto zamknięty. Otwór wejściowy do kaplicy mieści się w elewacji wsch. i jest zamknięty łukiem ostrym. Całość wieńczy gzyms. Kaplica składa się z dwóch części. Z prostokątnego przedsionka od wsch. zamkniętego absydą, nakrytego sklepieniem kolebkowym z lunetami i sklepieniem hemisferycznym oraz kwadratowej komory grobowej sklepionej krzyżowo-kolebkowo. We wnętrzu zachowało się wyposażenie z czasów budowy kaplicy w 1672 r.: ołtarz barokowy, naturalnej wielkości drewniana rzeźba Chrystusa w grobie oraz barokowa pieta. Przy kaplicy od zach. usytuowana jest współczesna grota z figurą Matki Boskiej Różańcowej.
Obiekt dostępny dla zwiedzających.
Oprac. Dorota Bajowska, OT NID w Katowicach, 23-11-2015 r.
Rodzaj: kaplica
Styl architektoniczny: nieznana
Materiał budowy:
kamienne
Forma ochrony: Rejestr zabytków, Ewidencja zabytków
Inspire id: PL.1.9.ZIPOZ.NID_N_24_BK.97128, PL.1.9.ZIPOZ.NID_E_24_BK.316257