kaplica pw. św. Stanisława Biskupa - Zabytek.pl
Adres
Piotrawin
Lokalizacja
woj. lubelskie, pow. opolski, gm. Łaziska
Historia
Wieś Piotrawin po raz pierwszy wzmiankowana w 1250 r., związana z legendą i kultem św. Stanisława bpa. Od 1310 do 1865 r. stanowiła własność kapituły krakowskiej. Istnienie parafii udokumentowane źródłowo od 1326 r., wg tradycji pierwsza świątynia miała tu istnieć już w XI w. Obecny kościół wzniesiony w l. 1440–41 z fundacji bpa Zbigniewa Oleśnickiego, poprzedzony zapewne dwiema wcześniejszymi świątyniami drewnianymi. Współcześnie z nim zbudowana kaplica pw. św. Stanisława (również na miejscu wcześniejszych), wg tradycji grobowa Piotra Strzemieńczyka rycerza z Janiszowa, którego miał wskrzesić bp Stanisław ze Szczepanowa. Kaplica restaurowana w l. 1620-1640 (zmiana kształtu dachu, likwidacja szczytów, budowa portali od zach. i pd.), 1798, 1858 (regotycyzowana – podwyższenie ścian, wymiana sklepienia, przywrócenie dwuspadowego dachu i szczytów), w 1945 oraz współcześnie w ramach kompleksowych prac remontowo-konserwatorskich całego zespołu kościelnego w l. 2011-2013.
Opis
Kaplica wolno stojąca, usytuowana w pobliżu pd.-zach. narożnika kościoła. Gotycka. Orientowana. Wzniesiona na planie prostokąta, jednoprzestrzenna, z kryptą. Murowana z cegły w wątku polskim. Wnętrze nakryte sklepieniem krzyżowo-żebrowym ze zwornikiem (1858). Dach dwuspadowy pokryty blachą. Naroża kaplicy opięte dwuuskokowymi przyporami. W połowie wysokości elewacji oraz nad cokołem fryzy z cegieł układanych na kant, z których górny wyłamany prostokątnie pośrodku elewacji zach., pn. i pd. Ściany pn. i pd. zwieńczone fryzem kroksztynowym. Szczyty trójpolowe, rozczłonkowane ostrołukowymi blendami, wykonane w 1858 r. na wzór szczytu zach. kościoła. Pierwotnie w szczycie wsch. umieszczona rokokowa rzeźba św. Stanisława z XVIII w., poniżej tablica z piaskowca z 1620 r. upamiętniająca kult św. Stanisława. W elewacjach bocznych niewielkie okienka zamknięte łukiem ostrym. Od zach. i pd. dwa analogiczne barokowe portale, marmurowe, zwieńczone przerwanymi trójkątnymi szczytami – w zach. herb Pomian (1640). Wewnątrz znajdowały się pierwotnie, m.in.: gotycka płyta nagrobna z XVI w. pochodząca z grobu Piotra Strzemieńczyka, wmurowana w ścianę pn.; późnogotycka predella ołtarzowa; alabastrowa płaskorzeźba z ok. poł. XVI w. przypisywana Janowi Marii Padovano; zespół 55. obrazów wotywnych z 1. poł. XVII w., tworzących cykl upamiętniający cuda św. Stanisława bpa (część zabytków prezentowana obecnie w muzeum par. w pd. zakrystii kościoła).
Zabytek dostępny. Możliwość zwiedzania po wcześniejszym uzgodnieniu telefonicznym.
Oprac. Bożena Stanek-Lebioda, OT NID w Lublinie, 11.10.2018 r.
Rodzaj: kaplica
Styl architektoniczny: gotycki
Materiał budowy:
ceglane
Forma ochrony: Rejestr zabytków, Ewidencja zabytków
Inspire id: PL.1.9.ZIPOZ.NID_N_06_BK.1833, PL.1.9.ZIPOZ.NID_E_06_BK.350799