kurhan, st. 1 - Zabytek.pl
Adres
Pielgrzymowo
Lokalizacja
woj. warmińsko-mazurskie, pow. nidzicki, gm. Kozłowo
Usytuowanie i opis
Stanowisko położone na skraju kompleksu leśnego oddalonego w linii prostej ok. 1000 m na południe od młyna we wsi Borowy Młyn i ok. 350 m na zachód od rzeki Nidy oraz 1300 m na wschód od drogi Pielgrzymowo - Olszewo. Kurhan 1 (zachodni) o średnicy u podstawy ok. 20 m zachował się w formie ziemnego pierścienia otaczającego zaklęśniete wnętrze. Na dnie zaklęśnięcia, w jego centralnej części znajduje się betonowa konstrukcja w kształcie litery „U”, imitująca najprawdopodobniej zarys drewnianej komory grobowej odkrytej w trakcie badań wykopaliskowych. Kurhan 2 (wschodni) znajduje się w odległości ok. 10 metrów od kurhanu 1. Obiekt ma kształt kolisty o średnicy u podstawy około 15 metrów i wysokości ok. 2,5 metra.
Historia
Kurhany zawierające pojedyncze szkieletowe pochówki usypane zostały około połowy V w. n.e. Wiadomo, że jeden z kurhanów, prawdopodobnie jeszcze w czasach starożytnych został wyrabowany. Jako obiekty archeologiczne znane i badane w okresie międzywojennym przez archeologów niemieckich.
Stan i wyniki badań
Kurhan 1 (zachodni) badany przez Dietricha Bohnsacka w 1937 r., powszechnie znany w literaturze przedmiotu z niezwykłego inwentarza, na który natrafiono w obiekcie mimo jego wcześniejszego wyrabowania. Znaleziono m.in. złotą bransoletę, ozdobne metalowe elementy pasa i pokrywę drewnianego naczynia, świadczącą o znajomości stosowania tokarki. Centralną część kurhanu zajmowała drewniana komora o wymiarach 2,8 x 2 m zbudowana z drewnianych bali i wyposażona w drewnianą podłogę, pełniąca funkcję izby wiecznego spoczynku. Drewniana konstrukcja została przykryta dużymi kamieniami, a następnie nasypem ziemnym zabezpieczonym płaszczem z warstwy ciasno ułożonych mniejszych kamieni. Relikty komory grobowej znajdują się w Muzeum Warmii i Mazur w Olsztynie. Drugi z kurhanów był badany wykopaliskowo w 1939 r., wyniki badań nie są jednak bliżej znane. Oba kurhany były po II wojnie weryfikowane powierzchniowo: w 1986 r. przez Urszulę Perlikowską i w 1997 przez Marię Wielgus.
Zabytek dostępny.
Oprac. Adam Mackiewicz, 6.12.2014 r.
Rodzaj: stanowisko sepulkralne
Forma ochrony: Rejestr zabytków, Ewidencja zabytków
Inspire id: PL.1.9.ZIPOZ.NID_A_28_AR.39902, PL.1.9.ZIPOZ.NID_E_28_AR.2202315