kościół parafialny pw. św. Jana Chrzciciela - Zabytek.pl
Adres
Piekary
Lokalizacja
woj. dolnośląskie, pow. średzki, gm. Udanin
Historia
Kościół w Piekarach wzmiankowano jako parafialny po raz pierwszy w 1347 r., kiedy patronat nad świątynią przeszedł na rzecz klasztoru Benedyktynek w Strzegomiu. Od poł. XVI w. do 1654 r. obiekt był filialnym kościołem ewangelickim z parafią w Konarach. Po rekatolizacji został w 1666 r. podniesiony do funkcji świątyni parafialnej, aby następnie między 1810 a 1825 r. zmienić status na kościół filialny, należący do parafii w Jaroszowie. Parafię w Piekarach erygowano ponownie w 1900 roku. Pierwotny, średniowieczny kościół został w znacznym stopniu uszkodzony w czasie pożaru w 1719 roku. Odbudowano go w 1723 r. w stylu barokowym, prawdopodobnie z wykorzystaniem wcześniejszych reliktów. W 1829 r. na nowo wzniesiono wieżę, na której zawisły dwa dzwony z 1522 i 1557 roku. Kościół restaurowano w 2. poł. XIX w. i w 1929 r. - zapewne wtedy wzniesiono przy wieży dwa aneksy, sytuując w południowym z nich klatkę schodową. Świątynia była remontowana w 1962 r. (reperacja dachu i malowanie), w latach 1967-1968 i w 1973 roku.
Opis
Kościół, usytuowany w centralnej części wsi, jest otoczony cmentarzem założonym w XIV w. i ogrodzonym kamiennym murem. Budowla orientowana, murowana z kamienia i cegły (wieża), tynkowana, założona na planie prostokąta, jednonawowa, z prezbiterium zamkniętym trójbocznie od zewnątrz i półkoliście od wewnątrz. Przy prezbiterium od północy niewielka zakrystia. Trójprzęsłową nawę poprzedza boniowana wieża na rzucie kwadratu, z kruchtą w przyziemiu. Wieżę ujmują gzymsy i mocno wyładowany, uproszczony, konsolkowy gzyms koronujący. Przy wieży dwa aneksy - w jednym z nich schody prowadzące na emporę. Elewacje nawy, prezbiterium i zakrystii zwieńczone gzymsami, na elewacji południowej umieszczone daty „1929” i „1973”. Nawa i prezbiterium nakryte ceramicznym dachem dwuspadowym, przechodzącym nad prezbiterium w trójspadowy. Nad zakrystią i aneksami dachy pulpitowe. Hełm wieży niski, czterospadowy, kryty blachą. Wnętrze salowe, nakryte sklepieniem kolebkowym z lunetami na gurtach, spływających na przyścienne pilastry w porządku toskańskim. Na ścianach prezbiterium i nawy neobarokowe polichromie. Ołtarz główny późnobarokowy (pocz. XVIII w.), ołtarze boczne neogotyckie (przeł. XIX i XX w.), ambona barokowa (poł. XVIII w.), prospekt organowy neoklasycystyczny (XIX w.), chrzcielnica gotycka (1492). Na cmentarzu barokowa rzeźba św. Jana Nepomucena z XVIII wieku.
Zabytek dostępny.
Oprac. Beata Sebzda, OT NID we Wrocławiu, 18.08.2014 r.
Rodzaj: kościół
Styl architektoniczny: gotycki
Materiał budowy:
ceglane
Forma ochrony: Rejestr zabytków, Ewidencja zabytków
Inspire id: PL.1.9.ZIPOZ.NID_N_02_BK.82591, PL.1.9.ZIPOZ.NID_E_02_BK.110834