kościół parafialny pw. św. Mikołaja - Zabytek.pl
Adres
Pełcznica
Lokalizacja
woj. dolnośląskie, pow. wrocławski, gm. Kąty Wrocławskie - obszar wiejski
We wnętrzu bogate wyposażenie barokowe i rokokowe.
Historia
Istnienie parafii w Pełcznicy potwierdzone zostało w 1298 i 1335 roku. Do 1810 r. kościół wraz z wsią pozostawał w posiadaniu wrocławskiego klasztoru Premonstratensów. Obecną świątynię wzniesiono w dwóch fazach. Z wieku XV pochodzi gotyckie prezbiterium z zakrystią wybudowaną pod koniec tegoż stulecia. Barokowa nawa z wieżą zrealizowana została w l. 1748-1750 za czasów opata Wincentego Schulza, na polecenie kanclerza klasztoru Jana Karola Neumanna. Przebudowę prowadził mistrz murarski Wittuer (zapewne B. Wittwer z Wrocławia) oraz cieśla Zachariasz Winsch. W trakcie prac poszerzono też otwory okienne prezbiterium. Nowa nawa zastąpiła wcześniejszą, wymurowaną w 1706 r., którą posadowiono w miejscu pierwotnej nawy o konstrukcji szkieletowej. Wieża zastąpiła wieżę drewnianą, wystawioną w 1723 roku. Kościół remontowano w l. 1927-1928 (wymiana tynków i posadzki), 1959, 1968-1969 i 1975 (przełożenie dachu).
Po 1945 r. kościół filialny; obecnie parafii pw. św. Apostołów Piotra i Pawła w Kątach Wrocławskich.
Opis
Kościół usytuowany w centrum wsi, na wyniesieniu, otoczony cmentarzem, który ogrodzony jest murem z kamienia łamanego i cegły.
Kościół orientowany, murowany, tynkowany. Założony na planie prostokąta, jednonawowy, z wyodrębnionym, węższym, trójbocznie zamkniętym, oszkarpowanym prezbiterium (XV w.) i przylegającą do niego od pn. prostokątną zakrystią (k. XV w.). Przy korpusie nawowym od zach. czworoboczna wieża (l. 1748-1750) kryta czterospadowym, mansardowym hełmem. Dachy ceramiczne, ponad nawą dwuspadowy; nad prezbiterium wielospadowy; nad zakrystią pulpitowy. Elewacje zwieńczone gzymsem, wieża ujęta zdwojonymi, uproszczonymi pilastrami, pasowym gzymsem międzykondygnacyjnym i gzymsem koronującym. Otwory okienne prezbiterium, nawy i górnej kondygnacji wieży zamknięte łukami nadwieszonymi, obwiedzione tynkowymi opaskami. Pozostałe otwory prostokątne, w uszakowych opaskach. W przyziemiu wieży uszakowy portal z piaskowca, zwieńczony naczółkiem wspartym na dwóch wolutach. Powyżej portalu hemisferyczna nisza.
Prezbiterium nakryte dwuprzęsłowym sklepieniem krzyżowo-żebrowym; w nawie strop z fasetami; zakrystia przesklepiona kolebą.
Wyposażenie kościoła w zasadniczej części barokowe oraz rokokowe z l. 1748-1751 (większość aut. Leopolda Jaschke): ołtarz główny z k. XVII w. z elementami rokokowymi; rokokowe ołtarze boczne, ambona, chrzcielnica, szafka na oleje.
W murze otaczającym cmentarz późnogotycka, piaskowcowa kapliczka z XV/XVI w. i ustawiony obok krzyż pokutny.
Zabytek dostępny.
Oprac. Beata Sebzda, OT NID we Wrocławiu, 30.04.2015 r.
Rodzaj: kościół
Styl architektoniczny: nieznana
Materiał budowy:
ceglane
Forma ochrony: Rejestr zabytków, Ewidencja zabytków
Inspire id: PL.1.9.ZIPOZ.NID_N_02_BK.87487, PL.1.9.ZIPOZ.NID_E_02_BK.116683