Historia

Pierwsze wzmianki o kaplicy w Paruszowicach pochodzą z 1376 roku, jednakże obecna budowla zbudowana została prawdopodobnie w XV wieku. Jej położenie w niedalekiej odległości od siedziby właścicieli miejscowości może sugerować, iż ufundowana została przez nich jako kaplica dworska. Kaplica w XIX wieku została częściowo przekształcona; m.in. zamurowane zostały otwory okienne znajdujące się po stronie południowej. W roku 1974 przy kaplicy przeprowadzony został remont zabezpieczający. W okresie reformacji służyła Ewangelikom, a z czasem pobliski cmentarz również zmienił swój charakter na protestancki. Obecnie kaplica pełni funkcję kościoła filialnego dla parafii ewangelickiej w Wołczynie.

Opis

Kaplica znajduje się na cmentarzu położonym w południowo-wschodniej części miejscowości. Teren cmentarza od znajdującego się po jego stronie wschodniej parku dworskiego oddziela częściowo zachowany mur. Kaplica zbudowana została na planie prostokąta formą zbliżonego do kwadratu. Jest to budowla murowana z kamienia polnego i kamienia łupanego z ceglanym detalem architektonicznym w postaci obramień otworów okiennych i drzwiowego, parapetów oraz z ceglanym gzymsem koronującym. Nakryta jest wysokim, czterospadowym dachem zwieńczonym wysmukłą sygnaturką z przeźroczem. W połaci dachu, nad wejściem znajduje się trójkątne okienko. Świątynia jest orientowana z ostrołukowym otworem wejściowym znajdującym się na ścianie zachodniej. Pierwotnie kaplica posiadała jeszcze jedno wejście znajdujące się po stronie południowej, które zostało zamurowane prawdopodobnie podczas XIX-wiecznej przebudowy. Otwory okienne są ostrołukowo zamknięte i rozmieszczone po jednym na każdej z pozostałych elewacji. We wnętrzu kaplicy zachowało się wyposażenie pochodzące z różnych okresów. Najstarszy jest gotycki tryptyk z rzeźbionymi postaciami Marii z Dzieciątkiem i świętych dziewic Barbary, Małgorzaty, Katarzyny i Doroty (figury zostały skradzione w 1995 roku) i malowanymi skrzydłami. Ponadto w kaplicy znajduje się renesansowa chrzcielnica z 1674 r., wykonana w Byczynie ambona (1711 r.) oraz barokowy krucyfiks. Zachował się również XIX-wieczny drewniany strop.

Zabytek dostępny.

Oprac. Aleksandra Ziółkowska, OT NID w Opolu, 11.08.2015 r.