„ośli grzbiet”.

Historia

Kościół zbudowany został w miejscu starszego, o tradycji z przełomu XIII i XIV w., latach 1518-1520 z fundacji Stanisława Paczółtowskiego. Wieżę dobudowano ok. kilkunastu lat później i przekształcono do obecnego kształtu w XVIII w. Świątynia była przebudowywana w latach 1671-1681. W połowie XVIII w. wprowadzono do kościoła chór muzyczny. W 1889 r. dobudowano zakrystię i kruchtę. W 1968 r. obok kościoła, od zachodu wybudowano drewnianą dzwonnicę, w której zawieszono trzy dzwony, jeden z 1535 r. Świątynia była remontowana w 1821 r. i latach 1990-1997.

Opis

Kościół parafialny pw. Nawiedzenia NMP stoi wśród wysokich drzew, okolony kamiennym murem, w środkowej części Paczółtowic na wzniesieniu o stromym stoku wschodnim (ulokowano tu cmentarz). Kościół jest orientowany, wzniesiony w konstrukcji zrębowej z drewna jodłowego (wieża z drewna dębowego) w stylu późnogotyckim., Złożony jest z kwadratowego korpusu i prostokątnego prezbiterium, które jest zamknięte trójbocznie. Oba człony nakrywa wspólny strop z zaskrzynieniami w korpusie, wspartymi na profilowanych belkach oraz stromy, kryty gontem, dwuspadowy dach o wspólnej kalenicy. Dach wyposażony jest w barokową wieżyczkę na sygnaturkę z latarnią. Do nawy od zachodu dostawiona jest wieża o konstrukcji słupowej, od południa przedsionek, a do prezbiterium, od północy przylega zakrystia. Wieża konstrukcji słupowo-ramowej ma kształt kwadratu, z kruchtą w przyziemiu o lekko pochyłych ścianach, przykrywa ją hełm w kształcie namiotowego daszka z baniastą kopułką. Ściany nawy, prezbiterium i wieży są oszalowane pionowo deskami. Chór muzyczny o prostej linii parapetu wsparty został na dwóch słupach, wyposażony jest w barokowy prospekt organowy i organy z początku XVIII w. Wewnątrz, z czasu budowy kościoła zachowała się ostrołukowa arkada tęczowa oraz dwa portale o wykroju w tzw. „ośli grzbiet”. W wystroju z XVII i XVIII w. przetrwały elementy gotyckie, m. in. tablicowe obrazy Matka Boska Apokaliptyczna (w ołtarzu głównym wykonanym w 1604 r.) i tworzące z nim pierwotnie całość boczne skrzydła z przedstawieniami św. Barbary i św. Katarzyny z lat ok. 1465-1470, umieszczone obecnie po obu stronach ołtarza głównego, krucyfiks późnogotycki z początku XVI w. i gotycko-renesansowa chrzcielnica brązowa z 1533 r. W kamienny mur otaczający teren kościelny wmurowane są płyty i epitafia z marmuru dębnickiego z XVII i XVIII w.

Zabytek dostępny z zewnątrz. W okresie wakacji obiekt dostępny wewnątrz od czwartku do soboty w godzinach od 9.00-18 z przerwą między 13.00 i 13.30. W niedzielę od 12.00-17.00

Oprac. Tomasz Woźniak, OT NID w Krakowie, 01.07.2014 r.