Poznaj lokalne zabytki


Wyraź zgodę na lokalizację i oglądaj zabytki w najbliższej okolicy

Zmień ustawienia przeglądarki aby zezwolić na pobranie lokalizacji
Strona korzysta z plików cookies. Dowiedz się więcej.

cmentarz żydowski - Zabytek.pl

cmentarz żydowski


cmentarz żydowski XVII w. Ożarów

Adres
Ożarów, Partyzantów

Lokalizacja
woj. świętokrzyskie, pow. opatowski, gm. Ożarów - miasto

Stosunkowo dobrze zachowany cmentarz, z licznymi macewami o bardzo bogatej i różnorodnej ornamentyce, będący źródłem wiedzy o sztuce kamieniarskiej i losach społeczności żydowskiej w Ożarowie na przełomie XIX i XX wieku.

Jest to także Miejsce Pamięci Narodowej.

Historia

Cmentarz założono około połowy XVIII wieku. Pierwotnie w jego centrum znajdował się ohel, stojący nad grobem cadyka Arie Jehudy Lejbusza, syna Jechiela Chaima Epsteina, zmarłego 3 kwietnia 1914 roku, trzeciego ożarowskiego Rebe, ucznia Eleazara z Kozienic, Awrahama z Turzysk i Chaima Dawida z Piotrkowa, autora dzieła religijnego "Birkat Tow". Od strony zachodniej, pod murem stał dom przedpogrzebowy, który obecnie jest zniszczony, widoczne są tylko fragmenty fundamentów tego budynku. Cmentarz pełnił swoją funkcję do 1942 roku, do momentu wywozu i masowej zagłady ludności żydowskiej. Już w czasie II wojny światowej, ale również po niej, kirkut został zdewastowany. Większość nagrobków została wykorzystana do celów budowlanych, zniszczono także znaczną część muru, wspomniany dom przedpogrzebowy oraz ohel. W 2001 roku cmentarz został uporządkowany, wybudowano nowe ogrodzenie i ustawiono tablice pamiątkowe przy mogile masowej oraz przy bramie. W 2011 roku odbudowano ohel.

Opis

Kirkut położony jest na niewielkim cyplu, wśród łąk i sadów, w południowo-wschodniej części Ożarowa, na jego skraju, około 80 m od cmentarza katolickiego. W rzucie ma on kształt zbliżony do prostokąta. Zajmuje około 1 hektar powierzchni. Otoczony jest murkiem z piaskowca z  kutym ogrodzeniem ozdobionym gwiazdami Dawida. Na wprost wejścia znajduje się masowy grób, w którym pochowano 120 osób - ofiar hitlerowskiego terroru z 1942 roku. W centrum leży odbudowany w 2011 roku ohel cadyka Arie Jehudy Lejbusza Epsteina. Wokół budynku zgromadzona jest większość ocalałych macew. Zachowało się ok. kilkuset stel z 2. połowy XIX wieku i początków XX wieku o bogatej i różnorodnej stylistyce, wykonanych w większości z piaskowca. Pojawiają się na nich płaskorzeźbione przedstawienia m.in. świecznika, przechylonego dzbana lub misy, lwa, otwartej księgi i szafy z księgami lub korony. Macewy ułożone są w rzędach, skierowane są na południe. Ich stan jest różny, niektóre są bardzo dobrze zachowane, inne odchylają się lekko od pionu, nieliczne są przewrócone, uszkodzone lub rozbite. Teren kirkutu jest teraz mocno zarośnięty, co utrudnia dostęp do nagrobków.

Cmentarz dostępny.

Oprac. Nina Glińska, NID OT Kielce, 16.10.2014 r.

Bibliografia

  • Burchard P.,  Pamiątki i zabytki kultury żydowskiej w Polsce, Warszawa 1990, s. 176.
  • Florek M., Zabytkowe cmentarze woj. tarnobrzeskiego, Warszawa 1995, s. 112.

Dane obiektu zostały uzupełnione przez użytkownika Łukasz Rzepka.

Rodzaj: cmentarz żydowski

Forma ochrony: Rejestr zabytków, Ewidencja zabytków

Inspire id: PL.1.9.ZIPOZ.NID_N_26_CM.7598, PL.1.9.ZIPOZ.NID_E_26_CM.112