kościół parafialny pw. Wniebowzięcia Najświętszej Marii Panny - Zabytek.pl
kościół parafialny pw. Wniebowzięcia Najświętszej Marii Panny
Adres
Ostrzeszów, Farna 3
Lokalizacja
woj. wielkopolskie, pow. ostrzeszowski, gm. Ostrzeszów - miasto
Historia
Ostrzeszów uzyskał prawa miejskie w 1283 roku. W następnych wiekach korzystne położenie miasta na szlaku handlowym łączącym Wrocław z Toruniem poprzez Kalisz doprowadziło do jego rozwoju. W XIV wieku Kazimierz Wielki w ramach budowy systemu obronnego Polski wzniósł w Ostrzeszowie zamek, którego pozostałości w postaci baszty zamkowej zostały zachowane do czasów obecnych. Od XVI w. do czasu utraty niepodległości przez I Rzeczpospolitą miasto było siedzibą starostwa, rozszerzając terytorialnie te funkcję o obszar zlikwidowanego sąsiedniego niegrodzkiego starostwa grabowskiego. W XIX w. Ostrzeszów podupadł na znaczeniu, pozostając jednak siedzibą powiatu do 1932 r. i podejmując ponownie tę funkcję w latach 1954-1975 i po 1999 roku. Oprócz pozostałości zamku na szczególną uwagę zasługują ostrzeszowskie kościoły. Pierwszy kościół farny wzniesiony został w XIII w. z drewna. Około 1337 r. wzniesiono murowane z cegły prezbiterium oraz zakrystię, które w XV w. rozbudowane zostały o istniejącą do dziś nawę. W latach 1621-1623 został odbudowany po pożarze. W XIX w. kilkakrotnie przeprowadzono remonty kościoła, m.in. w XIX w. do nawy dobudowano pierwszą kruchtę, natomiast w roku 1948 — drugą. W czasie II wojny światowej Niemcy zrabowali z kościoła ornaty, bieliznę kościelną oraz dzwony. Ponadto zburzyli w Ostrzeszowie kościół pw. św. Anny.
Opis
Kościół parafialny pw. Wniebowzięcia Matki Boskiej w Ostrzeszowie wzniesiony został w stylu gotyckim. Jest murowany z cegły w układzie polskim i orientowany. Najstarszą częścią świątyni są jednoprzęsłowe, zamknięte wielobocznie prezbiterium nakryte sklepieniem krzyżowo-żebrowym oraz przylegająca do niego od pn. prostokątna, sklepiona kolebkowo zakrystia. Wyższa i szersza od prezbiterium nawa wzniesiona została na planie prostokąta. Od pd. i zach. przylegają do niej kruchty. Charakterystyczną i wyróżniającą kościół cechą jest wydatnie skrzywienie osi długiej nawy w stosunku do prezbiterium, wynikające zapewne z jej późniejszej dobudowy. Zewnętrzne ściany kościoła wzmocnione są trójuskokowymi szkarpami. Kościół kryją dachy dwuspadowe, nad zakrystią - pulpitowy. Nad dachem nawy wznosi się barokowa wieżyczka na sygnaturkę.
Na wewnętrznych ścianach nawy widoczne są zarysy arkad oraz ślady po dawnych sklepieniach krzyżowo-żebrowych. W ścianie zach. znajduje się zamurowane okno ostrołukowe, z kolei na jej elewacji widoczne są ślady zamurowanych blend kolistych. Na ścianach nawy i ostrołukowej ścianie tęczowej w l. 50-tych XX w. odkryte zostały fragmenty polichromii, pochodzącej zapewne z 1584 r., przedstawiającej m. in. scenę Niesienia Krzyża. Belka tęczowa ozdobiona jest rzeźbami Chrystusa Ukrzyżowanego, Matki Boskiej i św. Jana. Drewniany chór muzyczny wsparty jest na słupach. W skład późnobarokowego wyposażenia wchodzą m.in. ołtarz główny z przełomu XIX i XX w., ołtarze boczne z 1805 r. oraz chrzcielnica w kształcie anioła dźwigającego kulę ziemską.
Na częściowo zadrzewionym terenie dawnego cmentarza przykościelnego, otoczonego bramą i ogrodzeniem murowanymi z cegły, ulokowana jest wysoka, drewniana zamknięta dzwonnica o konstrukcji słupowej.
Kościół dostępny dla zwiedzających z zewnątrz.
oprac. Tomasz Łuczak, 16-11-2015 r.
Rodzaj: kościół
Styl architektoniczny: gotycki
Materiał budowy:
ceglane
Forma ochrony: Rejestr zabytków, Ewidencja zabytków
Inspire id: PL.1.9.ZIPOZ.NID_N_30_BK.162220, PL.1.9.ZIPOZ.NID_E_30_BK.63059