Poznaj lokalne zabytki


Wyraź zgodę na lokalizację i oglądaj zabytki w najbliższej okolicy

Zmień ustawienia przeglądarki aby zezwolić na pobranie lokalizacji
Strona korzysta z plików cookies. Dowiedz się więcej.

zespół klasztorny Bernardynów - Zabytek.pl

zespół klasztorny Bernardynów


kościół XVIII w. Ostrołęka

Adres
Ostrołęka, gen. Ludwika Bogusławskiego 20

Lokalizacja
woj. mazowieckie, pow. Ostrołęka, gm. Ostrołęka

Założenie klasztorne Bernardynów, pochodzące z 1666 roku, stanowi cenny przykład budownictwa sakralnego epoki baroku Obiekt uznano za wartościowy dla architektury krajowej ze względu na jego układ przestrzenny oraz kształt architektury mający znaczenie zarówno dla kraju jak i historii architektury.

Historia

W 1665 roku Tomasz Gocłowski rozpoczął budowę kościoła, który konsekrowano w 1696 roku i nadano wezwanie św. Antoniego. Równocześnie wznoszono klasztor. Część zabudowań gospodarczych klasztoru, została uszkodzona w 1704 roku, natomiast klasztor i kościół w 1708 roku. Przed 1752 roku zbudowano krużganki z kalwarią. W latach 1763-1764 przeprowadzono prace remontowe. Położono posadzki z płyt marmurowych w kościele, kosztem Antoniego Brukowskiego. W latach 1762-1765 wykonana została polichromia kościoła dzieło Walentego Żebrowskiego, malarza zakonnego. Kościół i klasztor znacznie zniszczone w latach 70-tych XVIII wieku, remontowane w końcu XVIII wieku. Klasztor uszkodzony w 1831 roku i później naprawiony. W latach 1848-1855 przeprowadzony gruntowny remont kościoła według projektu arch. Henryka Marconiego, przy współpracy budowniczych powiatu ostrołęckiego Augusta Pelletiera i Wilhelma Arnolda. Zgromadzenie bernardynów skasowane w 1864 roku. W 1906-1911 restauracja polichromii. W 1915-1917 r. zamiana klasztoru na szpital wojskowy. Kościół i kalwaria barokowe, klasztor dawniej barokowy, obecnie bezstylowy.

Opis

Zespół usytuowany w północno-wschodniej części miasta, na terenie określonym ulicami: Gomulickiego, Staszica, Bogusławskiego i Wójta Romy. Złożony z orientowanego kościoła poprzedzonego dziedzińcem otoczonym krużgankami i budynku poklasztornego przylegającego do niego od południa. Kościół murowany z cegły, otynkowany. W formie pseudobazyliki z transeptem. Korpus na rzucie prostokąta, dwuprzęsłowa nawa ujęta w pary płytkich kaplic otwartych do nawy i połączonych ze sobą. Prezbiterium węższe, prosto zamknięte, z dwoma nierównej głębokości przęsłami. W narożu między prezbiterium i północnym ramieniem transeptu skarbiec na rzucie prostokąta. Budynek jednokondygnacyjny, całkowicie podpiwniczony, z niższymi kaplicami i niską przybudówką od strony północnej i jednokondygnacyjnymi krużgankami przy fasadzie. Dach nad nawą i prezbiterium dwuspadowy, nad transeptem trójpołaciowy, nad krużgankiem i kaplicami pulpitowy. Fasada główna dwukondygnacyjna, przysłonięta w części krużgankiem mieszczącym kruchtę. Ściana krużganku podzielona pilastrami, zwieńczona gzymsem sfazowanym. Dzielona czterema zdwojonymi pilastrami dźwigającymi przełamujące się imposty i profilowane gzymsy z ząbkowaniem. Druga kondygnacja ujęta po bokach wolutowymi spływami, zwieńczona trójkątnym szczytem. Na osi okno zamknięte odcinkowo, w polach bocznych półkoliście zamknięte nisze. Szczyt ogzymsowany, podzielony dwoma lizenami, ze strefowo rozmieszczonymi dwoma oknami, trzema wnękami zamkniętymi odcinkowo i dwoma okulusami. Elewacje boczne korpusu, prezbiterium i kaplic bez podziałów, z niskim cokołem, zwieńczone sfazowanym gzymsem. Okna zamknięte odcinkowo. We wnętrzu ściany rozczłonkowane pilastrami w typie toskańskich, w nawie i prezbiterium parzystymi, wspierającymi, obiegające wokół belkowanie z ząbkowanym gzymsem. Arkady kaplic o profilowanych archiwoltach wspartych na pilasrterkach, których gzymsy obiegają wnętrza kaplic. Sklepienie kolebkowe z lunetami na parach gurtów w nawie i prezbiterium, kolebkowe na gurtach w ramionach transeptu, kaplicach i przejściach między nimi, pod chórem kolebkowo-krzyżowe. Na osi fasady kościoła znajduje się dziedziniec z kalwarią, otoczony z trzech stron krużgankami. Krużganki wzdłuż fasady kościoła pełnią rolę kruchty. Od południa do elewacji kościoła i prezbiterium przylega budynek klasztoru. Murowany z cegły, otynkowany, na rzucie czworoboku, z niewielkim, kwadratowym wirydarzem pośrodku, półtoratraktowy, z pomieszczeniami wzdłuż korytarza obiegającego wirydarz. W skrzydle północnym korytarz przedłożony wzdłuż korpusu kościoła i łączący się z krużgankami przed jego fasadą. W narożniku południowo - wschodnim refektarz. Do elewacji wschodniej i zachodniej dostawiony prostokątny budynek gospodarczy. Budynek klasztoru dwukondygnacyjny, podpiwniczony w części pod skrzydłem wschodnim i południowym. Przykryty dachem dwuspadowym oraz jednospadowym nad częścią południowo-zachodnia. Elewacja wschodnia ośmioosiowa, w części narożnikowej południowej, przysłonięta budynkiem gospodarczym, z niskim cokołem, zwieńczona sfazowanym gzymsem. Wejście szerokie, zamknięte odcinkowo, ujęte w dwa uproszczone pilastry zwieńczone odcinkowym naczółkiem. Okna prostokątne, zamknięte odcinkowo (jedno skrajne zamurowane). Elewacja południowa opracowana podobnie do wschodniej, również ośmioosiowa. W partii dachu cztery wystawki. Elewacja zachodnia czteroosiowa na parterze i pięcioosiowa na pietrze, w części południowej przysłonięta budynkiem gospodarczym, z cokołem, zwieńczona profilowanym gzymsem, z prostokątnymi oknami i wejściem. Elewacja południowa przy elewacji kościoła trzyosiowa, z niskim cokołem zwieńczona profilowanym gzymsem. Podkreślona pilastrem wyciągniętym ponad gzyms i zwieńczonym ozdobnym profilowanym gzymsem z ząbkowaniem. Otwory prostokątne.

Obiekt dostępny dla zwiedzających.

Oprac. Katarzyna Kosior, OT NID w Warszawie, 25.11.2014 r.