Poznaj lokalne zabytki


Wyraź zgodę na lokalizację i oglądaj zabytki w najbliższej okolicy

Zmień ustawienia przeglądarki aby zezwolić na pobranie lokalizacji
Strona korzysta z plików cookies. Dowiedz się więcej.

kościół filialny pw. Wniebowzięcia Najświętszej Marii Panny - Zabytek.pl

kościół filialny pw. Wniebowzięcia Najświętszej Marii Panny


kościół 1881 r. Osiek

Adres
Osiek

Lokalizacja
woj. dolnośląskie, pow. średzki, gm. Kostomłoty

Neogotycki kościół filialny pw.Wniebowzięcia Najświętszej Marii Panny w Osieku stanowi interesujący przykład dobrze zachowanej – wraz z jednolitym, pierwotnym wyposażeniem – XIX-wiecznej świątyni wiejskiej, jednocześnie zespół kościelny z cmentarzem tworzy istotną dominantę architektoniczną i krajobrazową wsi.

Historia

Od początków XV w. do 1810 r. wieś Osiek (do 1945 – Ossig) pozostawała własnością klasztoru benedyktynek w Lubomierzu. Po sekularyzacji dóbr kościelnych, w 1812 r. majątek klasztorny został wystawiony na sprzedaż, a dobra wykupili miejscowi gospodarze.

Kościół w Osieku wzmiankowany był po raz pierwszy w 1350 r. w dokumentach dekanatu z Środy Śląskiej. Kościół średniowieczny zniszczony został zapewne w czasie wojny 30.-letniej. W jego miejscu w 1745 r. wybudowany został w drewnianej konstrukcji ryglowej nowy, barokowy kościół. Patronat nad kościołem sprawowały benedyktynki, a po 1810 r. państwo.

W miejscu kościoła średniowiecznego i późniejszej świątyni barokowej wzniesiony został w latach 1877-79 nowy, neogotycki kościół, którego projekt budowlany sporządził architekt Happe. Na chorągiewce wieży kościoła umieszczona została data ukończenia budowy 1879. Ołtarze do kościoła zaprojektował Carl Buhl. Poświęcenia kościoła dokonał biskup wrocławski, wikariusz generalny Hermann Gleich. Obecnie jest to świątynia filialna parafii pw. św. Szymona i św. Judy Tadeusza w Gościsławiu.

W okresie powojennym miały miejsce bieżące remonty i prace: w 1966 r. wprowadzono nowe polichromie wnętrza, w 1993 r. pobielono ściany nawy, w latach 1996-97 przeprowadzono wymianę części belek więźby dachowej oraz przełożono dachy nad kapliczkami, w 2004 r. odnowiono zakrystię.

Opis

Kościół orientowany, zlokalizowany jest w centrum wsi, na niewielkim wzniesieniu, otoczony cmentarzem. Jest to budowla o rozczłonkowanej bryle, założona na planie prostokąta, z korpusem nakrytym ceramicznym dachem dwuspadowym, trójbocznie zamkniętym prezbiterium oraz poligonalnie zamkniętymi dwoma bocznymi aneksami (w południowym – zakrystia) z dachami pięciopołaciowymi oraz z IV-kondygnacyjną wieżą od zachodu nakrytą hełmem ostrosłupowym z pokryciem blachą. Korpus oraz prezbiterium są oskarpowane, elewacje z nietynkowanej cegły maszynowej, na granitowym cokole, z ceramicznym i kamiennym detalem architektonicznym.

Wnętrze kościoła rozwiązano jako halowe, trójnawowe. Nawę główną od prezbiterium oddziela szeroki łuk tęczowy. Prezbiterium nakryte jest sklepieniem krzyżowo-żebrowym pięciopolowym, nawa główna i nawy boczne – pięcioprzęsłowym sklepieniem krzyżowo-żebrowym w zachodniej kaplicy bocznej zastosowano sklepienie krzyżowe, natomiast w zakrystii i aneksie północnym – krzyżowe z lunetami.

Najważniejsze elementy wyposażenia kościoła neogotyckie: ołtarz główny, ok. 1879 r. – warsztat stolarski i rzeźbiarski Carla Buhla we Wrocławiu, z obrazem olejnym Wniebowzięcie Najświętszej Marii Panny; ołtarz boczny św. Józefa, ok. 1880 r., z obrazem Św. Józef z Dzieciątkiem; ołtarz boczny Matki Boskiej Kochawińskiej, ok. 1880 r.; ambona, ok. 1880 r.; chrzcielnica barokowa, ok. 1720 r.; piaskowcowe portale w prezbiterium, 1879 r.; prospekt organowy – 1866 r., organmistrz Wilhelm z Legnicy. Na ścianie północnej kościoła - zespół 6 kamiennych, figuralnych epitafiów. Tuż przed poświęceniem kościoła na wieży umieszczono trzy dzwony; obecny dzwon, 1926 r.

Cmentarz wokół kościoła założony jest na nieregularnym planie: składa się z części starszej – południowej – wokół kościoła i młodszej (z współczesnymi pochówkami) – północnej, graniczącej z zabudową należącą do plebanii, częściowo otoczony jest murem z kamienia i cegły. Z cmentarzem bezpośrednio od północy sąsiaduje zagroda plebańska (obecnie zagroda nr 19).

Zabytek dostępny.

Oprac. Bogna Oszczanowska, OT NID we Wrocławiu, 20.10.2017 r.

Rodzaj: kościół

Styl architektoniczny: nieznana

Materiał budowy:  ceglane

Forma ochrony: Rejestr zabytków, Ewidencja zabytków

Inspire id: PL.1.9.ZIPOZ.NID_N_02_BK.88822, PL.1.9.ZIPOZ.NID_E_02_BK.98955