Przebudowany w 2. poł. XIX w. wg projektu śląskiego architekta Alexisa Langera jest przykładem barokowej rezydencji ściśle opartej na kompozycji osiowej.

Historia

Pałac w Osieku Grodkowskim rozbudowany został w 1. ćw. XVIII w. z wykorzystaniem fragmentów wcześniejszej, XVI-wiecznej budowli (fragment murów przyziemia i cześć sklepień w skrzydle wschodnim). Barokowy charakter rezydencji dodatkowo podkreślono poprzez kompozycję całego założenia pałacowego opartego na układzie entre cour et jardin. Właścicielami pałacu byli kolejno: baron v. Hund und Alt-Grottkau, baron v. Fragstein i na końcu hrabia v. Koenigsdorff.

W latach 20. XIX w. właścicielami byli: Carl Christian Lachmann i Kurt v. Ohlen und Adlerskron. Na zlecenie tego ostatniego, w 3. ćw. XIX w. pałac ponownie przebudowano. Na podstawie projektu Alexisa Langera dobudowano neogotycki krużganek wokół wewnętrznego dziedzińca i zmieniono wystrój niektórych pomieszczeń.

W 1900 roku pałac kupił Hans Paridam v. Knesebeck-Millendonc. Po roku 1945 majątek upaństwowiono, a w pałacu aż do lat 70. XX w. znajdowały się mieszkania pracowników PGR. Obecnie budynek nie jest użytkowany.

Opis

Obiekt znajduje się na terenie zespołu pałacowo-folwarcznego położonego we wsch. części miejscowości. Otoczony jest parkiem, a na pd. zach. od niego usytuowano zabudowania folwarczne.

Pałac zbudowano na planie prostokąta, z prostokątnym dziedzińcem wewnętrznym obudowanym neogotyckim krużgankiem i z niewielkim ryzalitem w środkowej części elewacji północnej. Wejścia do pałacu znajdujące się od pn. i pd. poprzedzono ciągiem schodów. Budynek jest murowany z cegły i otynkowany; dwukondygnacyjny, z piwnicami pod każdym ze skrzydeł. Układ wnętrz jednotraktowy z pomieszczeniami w układzie amfiladowym (nieznacznie przekształcony w 2. poł. XX w.). Nakryty został dachem dwuspadowym z dwukolorowego łupku tworzącego geometryczny wzór, o kalenicy dekorowanej metalowymi pinaklami, ceramicznymi sterczynami i lukarnami.

Zewnętrzne elewacje artykułowano prostokątnymi otworami okiennymi w tynkowych opaskach oraz prostym gzymsem międzykondygnacyjnym. Narożniki ujęto pilastrami; w dolnej kondygnacji boniowanymi, w górnej gładkimi. Elewacja frontowa jest siedmioosiowa w rytmie 2:3:2. Na osi, w środkowym ryzalicie, znajduje się, poprzedzone lustrzanymi schodami, flankowane półkolistymi niszami wejście do pałacu obramowane płaskim pilastrowym portalem zwieńczonym naczółkiem. Powyżej wejścia zbudowano taras. Elewacja parkowa (pn.) jest jedenastoosiowa, z prostokątnymi blendami w osiach skrajnych.

Kamieniarska dekoracja elewacji wewnętrznych (krużganków) prezentuje pełen wachlarz form neogotyckich, od laskowania zróżnicowanych otworów okiennych poprzez maszkarony i wsporniki w formie masek, aż do pinakli, żabek i fryzu arkadkowego. Na poziomie obu kondygnacji krużganek nakryto sklepieniami krzyżowo-żebrowymi ze zwornikami.

Wnętrza pałacu nieznacznie przekształcono. Z dawnego wystroju zachowała się (częściowo) stolarka drzwiowa, stiukowa dekoracja stropów oraz piece kaflowe, a ponadto tarcze z inicjałami Alexisa Langera i datą końca przebudowy (1883).

Dostęp do obiektu ograniczony. Obiekt znajduje się na terenie prywatnym.

Oprac. Aleksandra Ziółkowska, OT NID w Opolu, 13.11.2015 r.