Poznaj lokalne zabytki


Wyraź zgodę na lokalizację i oglądaj zabytki w najbliższej okolicy

Zmień ustawienia przeglądarki aby zezwolić na pobranie lokalizacji
Strona korzysta z plików cookies. Dowiedz się więcej.

grodzisko, st. 1 - Zabytek.pl

grodzisko, st. 1


grodzisko Orłów-Parcel

Adres
Orłów-Parcel

Lokalizacja
woj. łódzkie, pow. kutnowski, gm. Bedlno

Grodzisko stanowi przykład nasypu ziemnego będącego pozostałością po późnośredniowiecznej siedzibie pańskiej.

Usytuowanie i opis

Stanowisko zlokalizowane jest w zalewowej, podmokłej dolinie Bzury, na jej południowym (prawym) brzegu. Jest ono oddalone: o ok. 300 m od leżących na północ dawnych zabudowań folwarku w Orłowie oraz około 500 m na północny-wschód od tamtejszego kościoła parafialnego - położonych na drugim brzegu rzeki. Z kolei około 700 m dzieli grodzisko od przebiegającej na wschód od niego drogi łączącą Orłów z wsiami: Łazin i Oszkowice.

Kopiec o formie niewysokiego nasypu i kształcie krótkiego prostokąta mierzy u podstawy 45-50 m i ma ok. 2,5 m wysokości, zaś plateau ma wymiary około 32 x 40 m. Otacza go bardzo słabo czytelna, wąska fosa. Położony jest on wśród zalewowych łąk (dawnych mokradeł). Obiekt w całości jest nieużytkiem porośniętym olszyną, krzewami i trzciną.

Historia

Miejscowość Orłów wymieniana jest w przekazach pisanych począwszy od 1384 r., kiedy to pisze się z niej Dadźbóg z rodu Junoszów. W 1387 r. wzmiankowana jest tamtejsza parafia, a przed 1390 r. w Orłowie lokowane zostało miasto, będące centrum kilkuwioskowego klucza Orłowskich h. Junosza. Wspomniane w 1434 r. castrum nie pojawia się później w źródłach, a pochodzące z XVII i XVIII w. inwentarze wspominają już tylko o nieobronnej siedzibie dworskiej.

Obiekt użytkowano w dwóch fazach: I, od końca XIII w. do 1. połowy XIV w. oraz II, od połowy XIV do połowy XV w. Castrum w Orłowie wzmiankowane było w 1424 r., a więc dopiero u schyłku jego istnienia. Na obecnym etapie badań niemożliwe jest wskazanie fundatora budowli, a jej funkcjonowanie łączyć można z rodziną Orłowskich h. Junosza. Obiekt z fazy I uległ pożarowi, z fazy II został intencjonalnie opuszczony.

 

Stan i wyniki badań

W okresie międzywojennym oraz w 1948 r. i latach 50. XX w. obiekt objęty został badaniami powierzchniowymi prowadzonymi odpowiednio przez Państwowe Muzeum Archeologiczne w Warszawie i Muzeum Archeologiczne w Łodzi (obecne Muzeum Archeologiczne i Etnograficzne w Łodzi), zaś w 1983 r. był weryfikowany przez Pracownię Archeologiczno-Konserwatorską PP. Pracownie Konserwacji Zabytków, Oddział w Łodzi. W latach 1984-1985 badania archeologiczne prowadził tu Leszek Kajzer, a ich wyniki zostały opublikowane. Wykonano wówczas 15 wykopów, o łącznej powierzchni 140 m2, w których stwierdzono, iż w trakcie I fazy - około 1300 r. - użytkowania obiekt miał formę niewielkiej (ok. 20 m średnicy), nieznacznie wywyższonej nad mokradła kępy otoczonej płotem-palisadą. Został on wraz z zabudową zniszczony w efekcie pożaru, a w czasie odbudowy (faza II) teren dworu znacznie powiększono i podwyższono, otaczając częstokołem obszar mierzący 35-40 x 48 m. W jego południowo-zachodniej partii wybudowano drewniany dom główny, a w części wschodniej wzniesiono budynki gospodarcze. W połowie XV w. zaprzestano użytkowania obiektu.

W trakcie prowadzonych na grodzisku prac zebrano liczne ułamki naczyń glinianych oraz kości zwierzęce, a także przedmioty żelazne. Na szczególną uwagę zasługują m.in.: ułamek oprawy noża z kości słoniowej z lwem i lwiątkiem lub pieskiem, relikty skórzanego kołczanu lub łubia, płytki pancerza, ułamek głowni noża „bojowego”, groty bełtów cylindryczna kłódka ze śladami brązowych zdobień.

Zabytek dostępny bez ograniczeń.

Oprac. Janusz Pietrzak, 18.12.2014 r.

Rodzaj: grodzisko

Forma ochrony: Rejestr zabytków, Ewidencja zabytków

Inspire id: PL.1.9.ZIPOZ.NID_A_10_AR.36285, PL.1.9.ZIPOZ.NID_E_10_AR.933973