synagoga, ob. siedziba TVP Opole - Zabytek.pl
Adres
Opole, Szpitalna 1
Lokalizacja
woj. opolskie, pow. Opole, gm. Opole
Historia
Synagogę zbudowano w 1841 r. przy ówczesnej Hospitalstrasse; do tego czasu nabożeństwa odprawiano w prywatnych domach, a także w Sali należącej do klasztoru minorytów, pod przewodnictwem starszych gminy. Pierwszego rabina gmina opolska zatrudniła w 1847 r., 5 lat po poświęceniu synagogi przez wrocławskiego rabina Abrahama Geigera. Na parterze mieściły się szkoła i administracja gminy, na piętrze sala modlitw. W 1893 r. do budynku od płd.-zach. dostawiono 2 ryzality proj. wrocławskiego architekta Feliksa Henry’ego. Budynek przestał wystarczać coraz liczniejszej społeczności, w 1895 r. rozpoczęto więc budowę Nowej Synagogi wg proj. wspomnianego Henry’ego przy Hafenstrasse (ob. ul. Piastowskiej). Ogromne koszty inwestycji zmusiły gminę do sprzedaży synagogi przy ul. Szpitalnej i tak w styczniu 1897 r. stała się własnością prywatnego właściciela. Ostatnie nabożeństwo w Starej Synagodze, połączone z uroczystym przeniesieniem zwojów Tory i sprzętów liturgicznych do nowej bożnicy miało miejsce 21-06-1897 r. Nowi właściciele, znana na Śląsku drukarska rodzina Raabe, urządzili w budynku d. synagogi swój zakład litograficzny: na parterze znalazły się maszyny drukarskie, a piętro zaadaptowano na introligatornię, zecernię i magazyn. W Muzeum Śląska Opolskiego w Opolu można zobaczyć kamień litograficzny z ok. 1920 r., m.in. z przedstawieniem d. synagogi, jedyny zachowany element wyposażenia zakładu. Po II wojnie światowej znajdowały się tu biura Polskiej Partii Robotniczej, a następnie księgarnia i magazyn. W l. 1970-1972 wnętrze zostało znacznie przekształcone, m.in. przez wprowadzenie dźwigu towarowego. Obecnie jest to siedziba redakcji TVP Opole.
Opis
Synagoga znajduje się w zwartej zabudowie kamienic, tuż nad Młynówką. Zbudowana w konstrukcji murowanej, na planie prostokąta z 2 ryzalitami; dwukondygnacyjna i nakryta dwuspadowym dachem. Otynkowane elewacje utrzymane są w stylu arkadowym, dawniej z niewielkimi hełmami wieńczącymi szczyty. Zachowane są fragmenty witrażowego szklenia okien. Wnętrza mają znacznie przekształcony układ funkcjonalno-przestrzenny.
Wnętrza budynku dostępne za zgodą użytkownika.
Oprac. Joanna Szot, OT NID w Opolu
Rodzaj: synagoga
Styl architektoniczny: eklektyczny
Materiał budowy:
ceglane
Forma ochrony: Rejestr zabytków, Ewidencja zabytków
Inspire id: PL.1.9.ZIPOZ.NID_N_16_BK.20920, PL.1.9.ZIPOZ.NID_E_16_BK.30828