Poznaj lokalne zabytki


Wyraź zgodę na lokalizację i oglądaj zabytki w najbliższej okolicy

Zmień ustawienia przeglądarki aby zezwolić na pobranie lokalizacji
Strona korzysta z plików cookies. Dowiedz się więcej.

kościół filialny pw. św. Sebastiana - Zabytek.pl

kościół filialny pw. św. Sebastiana


kościół 1880 r. Opole

Adres
Opole, Plac Świętego Sebastiana 1a

Lokalizacja
woj. opolskie, pow. Opole, gm. Opole

Barokowy, wzniesiony jako wotum dziękczynne.

Historia

W XVII w. w miejscu, gdzie obecnie znajduje się kościół stała karczma, w której 31 marca 1679 r. zmarł na dzume cudzoziemiec. Śmiertelna choroba bardzo szybko rozprzestrzeniła się zbierając okrutne żniwo. Sąsiednie miejscowości odgrodziły się od Opola rozbierając część mostu przez Odrę. Gdy epidemia ustąpiła, postanowiono jako dar wotywny wznieść kaplicę w miejscu zburzonej karczmy i poświęcić ją św. Sebastianowi, męczennikowi i patronowi chorych na choroby zakaźne. Zezwolenie na budowę kaplicy wotywnej w miejscu karczmy wydał 18 listopada 1680 r. biskup wrocławski Friedrich von Hessen (1616-1682). Budowę rozpoczęto w 1681 r. jednak liczne pożary w 1682, 1684 i 1689 r. opóźniły prace budowalne. Data „1711” umieszczona na dzwonie wskazuje na zakonczenie prac budowlanych. W latach 1700 i 1715 - jak podaje F. Idzikowski - przekazano darowizny na funkcjonowanie kaplicy (w sumie 488 talarów). Za dochody z nieruchomości parceli wikariusze zostali zobowiązani do całorocznego odprawiania 4 śpiewanych i 6 cichych Mszy św. za zmarłych i wygłoszenie dwóch kazań w języku polskim w niedzielę po św. Sebastianie i po św. Rochu. Z tego zobowiązania księża wywiązywali się wzorowo i nawet w czasach pruskich, a potem niemieckich w świątyni tej głoszono kazania w języku polskim.

Uroczysta konsekracja kaplicy ku czci śś. Sebastiana, Rocha, Karola Boremeusza, Franciszka Ksawerego i Rozalii (orędowników przeciw epidemiom) odbyła się 1 sierpnia 1720 r. Budowla zaznaczona jest na rycinie z 1734 r. wykonanej przez śląskiego rysownika F. B. Wernera. Warto dodać, że - jak widać na rysunku F. B. Wernera - od północy, w najbliższym sąsiedztwie kaplicy przebiegały dawne mury miejskie.

W 2. poł. XVIII w. kaplica była kilkakrotnie remontowana. W 1785 r. dach pokryto gontem, wymieniono sygnaturkę i ufundowano krzyż. W 1813 r. w kaplicy św. Sebastiana urządzono lazaret wojskowy dla żołnierzy armii rosyjskiej i pruskiej walczących z wojskami Cesarza Francuzów Napoleona Bonapartego. W tym czasie zgonów z powodu tyfusu i zapalenia opon mózgowych było tak dużo, że 13 grudnia 1813 r. założono nowy cmentarz przed bramą Odrzańską po uprzednim zlikwidowaniu znajdującej się w pobliżu szubienicy (ostatnią egzekucję przeprowadzono w 1804 r.). Pobyt Rosjan w lazarecie zakończył się m.in. zniszczeniem organów i zaginięciem licznych, cennych przedmiotów liturgicznych i ornatów. W 1816 r. kryty gontem dach kaplicy św. Sebastiana był w złym stanie technicznym - zabrakło środków finansowych na jej remont (w tym czasie magistrat przeprowadzał remont ratusza). Świątynia służyła wówczas jako magazyn. Po niezbędnych remontach 6 sierpnia 1818 r. opolscy jezuici (których kościół został zamknięty przez policję budowlaną w 1812 r.) podarowali kaplicy św. Sebastiana cenne organy wykonane w 1744 r. przez Fryderyka Wilhelma Schefflera z Brzegu. Dnia 13 stycznia 1933 r. kościół został poświęcony przez kardynała Adolfa Bertrama.

W 1934 r. kościół pw. św. Sebastiana udostępniono dla miejscowego gimnazjum i wzbogacono o wyposażenie (przedmioty liturgiczne i ornaty) zamkniętego w 1812 r. dawnego kościoła jezuitów w Opolu. Dnia 13 stycznia 1933 r. kościół został poświęcony przez kardynała Adolfa Bertrama. W kościele, podczas Mszy św. głoszono kazania w języku polskim, na które w latach 1935 - 1939 uczęszczał m.in. polski konsul. Podczas II wojny światowej rozkradziono znaczną część historycznego wyposażenia świątyni. Mury budowli ocalały. W latach 1960-1980 - kościół pełnił funkcję seminaryjnego (pomocniczego) dla słuchaczy Wyższego Seminarium Duchownego w Opolu. W 1991 r. w koście zaczęto odprawiać Msze św. w języku niemieckim. Od 3 maja 2009 r. w każdą pierwszą niedzielę miesiąca w kościele tym odprawiana była Msza w formie nadzwyczajnej rytu rzymskiego (po łacinie). Od września 2011 r., Msza św. w rycie rzymskim jest sprawowana w każdą niedzielę i święto nakazane.

Opis

Pierwotny wygląd kościoła przedstawia rysunek F. B. Wernera wykonany ok. 1750 r. Była to niewielka nieorientowana budowla wzniesiona na planie prostokąta, z trójbocznie zamkniętą absydą. Wybudowano ją z cegły wypalanej z gliny. Od strony zachodniej do nawy przylegała niewielka przybudówka (zakrystia) kryta dachem pulpitowym. Ponad środkową częścią dachu wznosiła się wieżyczka zakończona baniastym hełmem a obecnie jest to niewielka obita blachą sygnaturka. W takim kształcie kaplica przetrwała do 1932 r.

W miejscu dwóch okien w szczycie wymurowano jedno okrągłe okno, a poniżej niego umieszczono figurę św. Sebastiana autorstwa Kurta Spribillea.

W 1720 r. w kaplicy znajdował się jeden ołtarz św. Floriana i niezbędne przedmioty liturgiczne (w tym dwie monstrancje, z których jedna zawierała relikwie św. Jana Nepomucena). Wnętrze świątyni zdobił barokowy prospekt organowy i ambona.

W 1932 r. kapliczkę rozbudowano według projektu architekta Hansa Ehla - przedłużono nawę o jedno przęsło i wzniesiono nowe prezbiterium zamknięte półkoliście, przy którym dobudowano zakrystię od strony północnej. W części zachodniej świątyni postawiono masywną emporę, a dotychczasowe drewniane podpory przeniesiono do Muzeum Miejskiego. Odnowiono i przerobiono ołtarz główny (m.in. usuwając drewniane figury św. Sebastiana Franciszka Ksawerego i Rocha, a w ich miejsce wstawiono obraz olejny z namalowanymi postaciami wymienionych świętych), ambonę. a także organy (w styczniu 1933 r.

Fasada w obecnym kształcie uproszczona. Wejście do kościoła poprzedza wyodrębniony z bryły kościoła przedsionek. Nad wejściem do przedsionka umieszczono okrągłe okno wypełnione witrażem. Także i w absydzie i na ścianie nad chórem w okrągłych otworach okiennych umieszczono współcznesne witraże autorstwa Tomasza i Michała Cuber.Wnętrze w całości przykryto sklepieniem kolebkowym z lunetami. Artyuklacja ścian bocznych wzbogacona jest przez umieszczenie pilastrów.

Zabytek dostępny w kążdą niedzielę i święto nakazane o godz. 15.00.

Oprac. Joanna Banik, OT NID w Opolu, 11-01-2017 r.

Rodzaj: kościół

Styl architektoniczny: barokowy

Materiał budowy:  ceglane

Forma ochrony: Rejestr zabytków, Ewidencja zabytków

Inspire id: PL.1.9.ZIPOZ.NID_N_16_BK.32238, PL.1.9.ZIPOZ.NID_E_16_BK.30772