Zachowało się wiele oryginalnych elementów takich jak: drewniana dekorowana empora, witraże w nawach i prezbiterium, stolarka drzwiowa o neogotyckich okuciach. Friedrich B. Werner w Topographii… pochodzącej z około 1750 roku, w tomie poświęconym między innymi księstwu opolskiemu, umieścił rycinę pierwotnego kościoła.

Historia

W roku 1295 książę Bolesław I, za zgodą biskupa Jana III z Wrocławia, postanowił przy kościele kolegiackim w Opolu utworzyć nowe probostwo. Jego istnienie w roku 1306 potwierdza wzmianka o pierwszym proboszczu — Radosławie. Kolejna informacja o przynależności parafii do archiprezbiteriatu Strzelec Opolskich pojawia się w roku 1376. Wieś Groszowice miała kościół murowany, w roku 1681 całkowicie odnowiony. Znany z rycin Friedricha B. Wernera kościół został rozebrany w 1881 r., a w jego miejsce wybudowano obecny kościół w stylu neogotyckim. Z czasu budowy kościoła pochodzi również wyposażenie świątyni, w tym dwa zachowane obrazy Josepha Fahnrotha z przedstawieniem św. Józefa i św. Katarzyny - patronki kościoła.

Opis

Jest to kościół nieorientowany, ceglany, osadzony na kamiennym cokole. Układ budowli jest bazylikowy, na planie krzyża łacińskiego, trzynawowy. Krótkie prezbiterium przy którym zlokalizowano dwie zakrystie, zamyka trójboczna absyda. Także i transept po bokach zakończony jest trójbocznymi absydami. Od strony północno-zachodniej znajduje się czworoboczna, czterokondygnacyjna wieża zwieńczona trójkątnymi szczytami z kamiennymi rzygaczami na narożach. Nawa główna, transept i kruchta kryte są dachami dwuspadowymi, natomiast nawy boczne jednospadowymi, a zakrystie i absydy już dachami wielospadowymi. Wieża została nakryta sześciobocznym dachem ostrosłupowym zwieńczonym kulą z krzyżem. Kościół wsparty przyporami schodkowymi, z łukami przyporowymi nad nawami bocznymi. Świątynię otacza ceglane, ażurowe ogrodzenie.

Elewacja frontowa znajduje się po stronie północnej. Jest ona szczytowa, w osi środkowej zakomponowano kruchtę o trójkątnym szczycie, która poprzedza wejście główne do kościoła. Nad kruchtą umieszczono w tej samej osi symetrii rozetę przeszklona witrażem. Dodatkowym elementem wzbogacającym elewację oprócz rozety są otwory okienne zamknięte półkoliście umieszczone poniżej gzymsu. Ościeże portalu głównego jest uskokowe, drzwi drewniane dwuskrzydłowe z naświetlem. Boki kruchty flankowane są przez dwa okna, nad którymi znajduje się gzyms z fryzem z cegieł układanych w rębem skośnym. Szczyt elewacji północnej trójkątny z uskokowym fryzem z konsolek. W centralnej osi symetrii umieszczono trzy wąskie otwory okienne. Ściana nawy bocznej z niewielkim otworem okiennym. Wieża podzielona na cztery kondygnacje gzymsami kordonowymi. W pierwszej kondygnacji umieszczono okno, w kolejnej powyżej dwa okna. W trzeciej części umieszczono tarczę zegarową, a po stronie zachodniej okulus wypełniony z drewnianą żaluzją. W najwyższej kondygnacji umieszczono dwa okna, poprzez które widać dzwony.

Głównym ornamentem zdobiącym wszystkie ściany kościoła jest ceglany gzyms w postaci fryzu konsolkowego. W nawie bocznej i absydzie transeptu okna zamknięte półkoliście, w nawie głównej i strefie górnej absydy transeptu rozety. Do absydy transeptu od południowej strony dobudowana czworoboczna wieżyczka, w której znajduje się klatka schodowa. Elewacja od strony prezbiterium, tak jak i frontowa ma trójkątny szczyt.

Wnętrze świątyni jest otynkowane, utrzymane w jednolitej białej kolorystyce. Dekoracja malarska w postaci przedstawień zakomponowanych w tondach zdobi sklepienia krzyżowe i krzyżowo żebrowe nawy głównej. Nawy boczne są o połowie niższe od nawy głównej, otwarte do niej pełnymi łukami wspartymi na filarach i neoromańskich kolumnach. W nawie głównej od strony północnej drewniany chór muzyczny o pełnej balustradzie. Na nim to umieszczono eklektyczny prospekt organowy wykonany przez prawdopodobnie firmę organ mistrzowską „Schlag und Sohne" ze Świdnicy. Pod emporą dekoracyjny strop drewniany. Kościół wyłożono lastrykową posadzką w trzech kolorach, układających się w kompozycje geometryczna. Wyposażenie kościoła tj. ambona z czasów budowy kościoła, neogotyckie ołtarze, w których znajdują się obrazy pędzla Josepha Fahnrotha.

Święta Katarzyna

Neogotycki obraz św. Katarzyny patronki kościoła w Groszowicach znajduje się ołtarzu głównym, który jest w formie aediculi. Umieszczony jest w półkolistej wnęce ujętej z dwóch stron kolumnami i znajdującymi się w niszach pełnoplastycznymi figurami: Chrystusa Boleściwego i Matki Boskiej Bolesnej. Na złoconym tle obrazu znajduje się wizerunek św. Katarzyny ubranej w czerwoną tunikę i zielony płaszcz, z diademem na głowie. Święta jako znak swojej mądrości trzyma w lewej dłoni otwartą księgę. Symbolami zaś męki i śmierci św. Katarzyny są miecz i połamane koło z kolcami.

Święty Józef

Po prawej stronie prezbiterium znajduje się drugi obraz Fahnrotha, umieszczony w centrum przyściennego, architektonicznego ołtarza bocznego, w półkolistej arkadzie środkowej. Obraz jest flankowany pół arkadami, umieszczono w nich pełnoplastyczne rzeźby świętych Jana Chrzciciela i św. Joachima. Podobnie jak przedstawienie św. Katarzyny, tak również to ze św. Józefem zostało umieszczone na złoconym tle. W centrum kompozycji znajduje się stojąca postać świętego, ukazana frontalnie, w lekkim kontrapoście.

Ubrany w szatę koloru wrzosowego oraz ugrowy, udrapowany płaszcz św. Józef, trzymając w ręce lilię, wpatruje się w podtrzymywane przez siebie siedzące Dzieciątko. Jezus, odziany w białą tunikę, ma rozłożone i uniesione lekko dłonie w geście modlitwy. W kościele w Nasalach znajduje się także przedstawienie św. Józefa autorstwa tego samego artysty.

Zabytek dostępny.

Oprac. Magdalena Urbaniak, OT NID w Opolu, 17-05-2017 r.