Powstanie modernistycznego budynku w tej lokalizacji wymagało wyburzenia zamku piastowskiego, z którego zachowano jedynie wieżę. Malowniczo położony gmach pełni ważną rolę w kształtowaniu przestrzeni miejskiej: usytuowany przy jednej z głównej ulic w ścisłym centrum miasta stanowi widoczną w szerokiej perspektywie dominantę. Jako jedyny z modernistycznych budynków w Opolu został wpisany do rejestru zabytków

Historia

Ok. 1928 roku prezydent rejencji górnośląskiej dr Alfons Proske podjął decyzję o wyburzeniu znajdującego się w złym stanie technicznym Zamku Piastowskiego na Ostrówku, tj. północnym cyplu Pasieki. Pod wpływem protestów oszczędzono zachowaną do dziś basztę, będącą symbolem miasta. Teren po zamku przeznaczono pod budowę siedziby rejencji opolskiej, według wybranego do realizacji projektu architekta Friedricha (lub Konrada) Lehmanna. Projekt ten został w późniejszym czasie zmieniony, m.in. w zakresie układu skrzydeł południowych oraz położenia względem Wieży Piastowskiej. Prace przy wznoszeniu nowoczesnego biurowca zostały przerwane w wyniku odnalezienia pozostałości słowiańskiej osady z X w., które wymagały przeprowadzenia prac archeologicznych. Ostatecznie gmach ukończono według różnych źródeł - w 1932, 1933 lub 1935 r. Oprócz urzędu rejencji, mieścił on także mieszkanie prezydenta rejencji (w części wschodniej) i lokalną administrację (w skrzydle zachodnim). Po II wojnie światowej był siedzibą Wojewódzkiej Rady Narodowej, następnie Urzędu Wojewódzkiego. W 1957 roku przebudowano zwieńczenie wieży piastowskiej, zastępując cynkowy stożek murowaną iglicą z wykutym w żelazie orłem piastowskim. Powojenne zmiany to m.in. wprowadzenie zewnętrznej, przeszklonej windy na frontowej elewacji oraz zmiana kształtu okien przyziemia w łączniku

Opis

Gmach położony jest w północnej części wyspy Pasieka, pomiędzy Odrą i kanałem Młynówką, przy ul. Piastowskiej. Na południe od budynku położony jest będący pozostałością fosy Staw Zamkowy, a przy nim - drewniany Domek Lodowy. W kierunku zachodnim znajduje się Wieża Piastowska, za nią Amfiteatr Opolski, zlokalizowany na obszarze wczesnośredniowiecznego grodu. Po południowej stronie budynku znajduje się wąski pas zieleni, sąsiadujący bezpośrednio ze stawem. Wolnostojący, modernistyczny budynek składa się z kilku segmentów, ułożonych na linii łamanej. Główna część to skrzydło północne, siedmiokondygnacyjne, w części środkowej wsparte na trzech rzędach stalowych filarów. Południową część założenia tworzy wygięte w kształt łuku dwukondygnacyjne skrzydło, położone niemal prostopadle do głównego i połączone z nim łącznikiem. W narożniku między skrzydłami znajduje się cylindryczna Wieża Piastowska, będąca przeciwwagą dla horyzontalnie rozciągniętej bryły. Budynek jest w całości podpiwniczony i kryty płaskimi dachami. Budynek wzniesiony jest w konstrukcji szkieletowej stalowej. Ściany murowane są z cegły, we wszystkich pomieszczeniach znajdują się płaskie sufity. Elewacje pokryte są płytkami ceramicznymi i z piaskowca, dzielone rzędami okien w układzie pasowym, pojedyncze okienka w przyziemiu mają kształt okrągły. Posadzka i filary w głównym korytarzu wyłożone są kamienną okładziną, częściowo zachowane są drewniane zewnętrzne żaluzje. Częściowo zachował się wystrój wnętrz, w tym sprawna winda typu pater-noster.

Zabytek dostępny. Wnętrza w godzinach pracy urzędów, z zewnątrz ogólnodostępny.

Oprac. Ewa Kalbarczyk-Klak, OT NID w Opolu, 16.10.2014 r.