Historia

Budowa gimnazjum państwowego wiązała się z szybkim rozwojem demograficznym, gospodarczym, przestrzennym i administracyjnym Olsztyna pod koniec XIX w. Utworzenie gimnazjum - szkoły państwowej przygotowującej do studiów wyższych - było jednym z wyznaczników znaczenia miasta. W 1877 r. powstała męska miejska szkoła średnia, przekształcona następnie w progimnazjum. W 1878 r. wzniesiono salę gimnastyczną na parceli przeznaczonej na przyszłą lokalizację szkoły przy głównej, reprezentacyjnej ulicy rozwijającego się obszaru Śródmieścia, ówczesnej ul. Wartemborskiej (Barczewskiej). W 1885 r. szkoła zyskała status placówki państwowej. W latach 1886-1887 wybudowano nową siedzibę Królewskiego Gimnazjum Klasycznego, zgodnie z projektem przygotowanym przez władze państwowe, sprawujące nadzór nad scentralizowanym szkolnictwem niemieckim. Po 1901 r. przedłużono nieznacznie budynek w stronę południową, utrzymując elewacje ściśle w stylu całości. Od 1945 r. gmach służy szkolnictwu polskiemu; od 1960 r. jako I Liceum Ogólnokształcące im. Adama Mickiewicza. W 1965 r. przed szkołą odsłonięto popiersie patrona szkoły, autorstwa Balbiny Świtycz-Widackiej. W 1972 r. przeprowadzono generalny remont wnętrza; w 1978 r. powstały dekoracje ceramiczne i sgraffitowe w sieni i w auli szkoły.

Opis

Budynek szkoły znajduje się przy skrzyżowaniu dzisiejszych ulic Dąbrowszczaków i Mickiewicza. Położony jest skraju obszernej, wydłużonej parceli, na której znajduje się ogród ze starodrzewem, teren sportowy i historyczna sala gimnastyczna. Przed frontem szkoły reprezentacyjny zieleniec z pięknym, historycznym okazem buka czerwonego. Szkoła na rzucie wydłużonego prostokąta z ryzalitem na osi i na skrajach, dwukondygnacyjna, z użytkowym poziomem suteren (zwanych przez uczniów Hadesem). Bryła zwarta z dachem dwuspadowym, mocniej wysunięty i nieco podwyższony ryzalit środkowy, mieszczący w przyziemiu westybul a w drugiej kondygnacji obszerną, reprezentacyjną aulę szkolną. Budynek murowany z cegły licowej, dach kryty dachówką ceramiczną. Fasada pierwotnie symetryczna, z reprezentacyjnym wejściem na osi przyziemia ryzalitu, nad nim trzy potrójne, wysokie okna ostrołukowe doświetlające aulę. Nad ryzalitem w fasadzie i nad pierwotnie skrajnymi osiami (przed rozbudową w kierunku południowym) trójkątne szczyty ze sterczynami; w polu szczytów małe okna ostrołukowe. Elewacje artykułowane przez regularne rzędy dużych okien klasowych, zamkniętych łukiem odcinkowym. Układ wnętrz dwu- i półtraktowy, z szerokimi korytarzami, z których wchodzi się do klas rozmieszczonych po obu stronach. W holu wejściowym klatka schodowa z dekoracyjną, kutą balustradą; w reprezentacyjnym pomieszczeniu auli belkowy stop; na ścianie nad wejściem ogromny akademicki obraz olejny Heinricha Gaertnera „Ifigenia na Taurydzie”, zakupiony do szkoły w 1894 r.

Zabytek dostępny. Obiekt użyteczności publicznej - siedziba I Liceum Ogólnokształcącego im. Adama Mickiewicza w Olsztynie.

Oprac. Joanna Piotrowska, OT NID w Olsztynie, 13.08.2014 r.