kościół filialny pw. św. Michała - Zabytek.pl
Adres
Olesno, Kościelna 2
Lokalizacja
woj. opolskie, pow. oleski, gm. Olesno - miasto
Historia
Pierwotny kościół grodowy pw. św. Michała Archanioła w Oleśnie był konsekrowany w 1226 r. przez biskupa wrocławskiego Wawrzyńca. W 1374 r. książę opolski Władysław II przyznał kanonikom regularnym laterańskim reguły św. Augustyna z Wrocławia prawo patronatu nad oleśnicką parafią i kościołem. W tym samym roku została wzniesiona obecna, murowana gotycka świątynia, przy której powstała pierwsza szkoła przyklasztorna.
Po pożarach w l. 1568 i 1642 kościół przebudowano, dodając w 1657 r. nowe sklepienia z dekoracją stiukową oraz przy wschodnim przęśle nawy kaplicę południową (1642) i kaplicę północną (1663). Po rozległych pożarach w 1722 i 1745 r. kościół odbudowano w obecnym kształcie wraz z wysoką wieżą, która ze względu na duże spękania została w 1822 r. rozebrana. Nowa 44-metrowa wieża została wybudowana dopiero w l. 1856-1857 przez miejscowego mistrza murarskiego Franciszka Hanke.
W XVIII wieku uzupełniono zniszczone w pożarach wyposażenie. W 1770 r. nastąpiła likwidacja zadłużonego konwentu Augustianów, a po pruskiej sekularyzacji, od 1810 r. do 1935 r., świątynia stała się kościołem parafialnym Olesna. Następne renowacje świątyni przeprowadzono w latach 1896-1897, 1953-1954, 1997-2002.
Opis
Murowany i otynkowany kościół pw. św. Michała znajduje się przy pn.-zach. narożniku oleskiego rynku. Otoczono go murowanym ogrodzeniem z bramkami od strony południowej i wschodniej.
Prostokątna nawa kościoła jest trójprzęsłowa. Przy przęśle wsch. znajdują się: od pn. kaplica na planie kwadratu; od pd. kaplica o nieregularnym rzucie, podwyższona w stosunku do poziomu kościoła oraz kwadratowa wieża. Od zachodu dobudowano kruchtę. Przy niższym i węższym od nawy, dwuprzęsłowym, zamkniętym trójbocznie prezbiterium, wzniesiono zakrystie: od pn. (stara) z pierwotnym chórem na piętrze i od pd. (nowsza) z lożą. Kościół opięto uskokowymi szkarpami, między którymi na pd. ścianie prezbiterium umiejscowiono wnękę z Ogrójcem.
Korpus i prezbiterium przykryto dachami siodłowymi, wieżyczkę z sygnaturką oraz neoromańską wieżę dachem namiotowym.
Wnętrze kościoła nakryto sklepieniem kolebkowym z lunetami, w nawie - na gurtach. Sklepienie prezbiterium zdobi dekoracja stiukowa. W dawnej zakrystii, emporze, kaplicy pn. i kruchcie zach. znajdują się sklepienia kolebkowe z lunetami, w kaplicy pd. kolebkowo-krzyżowe. Przyziemie wieży nakryto sklepieniem wielopolowym o obniżonym łuku. Ściany nawy rozczłonkowano wydatnymi, zdwojonymi pilastrami dźwigającymi przełamujące się belkowanie. Kaplice, dawna zakrystia i chór zakonny są otwarte do wnętrza półkoliście zamkniętymi arkadami. Otwory okienne w zamknięciu prezbiterium są ostrołukowe, pozostałe zamknięte półkoliście, w nawie ujęte w obramienia z kluczami. W wejściu od pd., pod wieżą, znajduje się częściowo obmurowany portal gotycki z XIV/XV wieku. Bogate, barokowe wyposażenie i wystrój kościoła pochodzą głównie z XVII i XVIII wieku.
Obiekt dostępny dla zwiedzających.
Oprac. Aleksandra Ziółkowska, OT NID w Opolu, 09.12.2015 r.
Rodzaj: kościół
Styl architektoniczny: nieznana
Materiał budowy:
ceglane
Forma ochrony: Rejestr zabytków, Ewidencja zabytków
Inspire id: PL.1.9.ZIPOZ.NID_N_16_BK.18113, PL.1.9.ZIPOZ.NID_E_16_BK.17922