Historia

Mauzoleum skoligaconych rodzin von Oppersdorf i von Magnis zbudowane w 1889 r. przy kościele Św. Jana Chrzciciela w Ołdrzychowicach Kłodzkich. Wzniesione w formie małego kościoła w nawiązaniu do architektury włoskiej. Stąd kompozycja bryły mauzoleum oraz barwna, marmurowa posadzka i taka licówka ścian przypominające włoskie wczesnorenesansowe mozaiki. W formach wystroju elewacji dominacja neoklasycyzmu (boniowanie, kapitele kolumn, kuta balustrada schodów, drzwi, rzeźba figuralna). W nawiązaniu do architektury romańskiej kształtowane: sklepienie prezbiterium, zamknięcia okien, fryzy arkadowe, struktura architektoniczna z portalem, głowice kostkowe niektórych kolumn, gzymsy na kroksztynach i ornament plecionkowy. Z kolei pod wpływem gotyku zaprojektowane wnętrze nawy ze służkami i z dekoracyjnymi kształtowanymi żebrami sklepiennymi oraz wprowadzone przypory. Wnętrze ozdobione polichromią ścienną oraz obrazami olejnymi mocowanymi do ścian, inspirowanymi malarstwem wczesnochrześcijańskim i gotyckim. Przedstawienie postaci linearne, zgodnie ze stylistyką śląskiego malarstwa kościelnego 2 poł. XIX w. Święci na obrazach przedstawieni hieratycznie na złotym tle. Elementy wystroju i wyposażenie wykonane w warsztatach monachijskich (odlewy i balustrady z brązu), wiedeńskich (świeczniki i spinka kotary) oraz wrocławskich (witraże). Mauzoleum otoczone ozdobnym ogrodzeniem jednorodnym i jednolitym z nim formalnie.

Opis

Mauzoleum murowane, licowane piaskowcem. Złożone z wyodrębnionego, płytkiego, zamkniętego trójbocznie prezbiterium oraz z korpusu na planie prostokąta nakrytego dachem dwuspadowym. Frontowa elewacja mauzoleum zwieńczona trójkątnym szczytem. W jej centrum struktura architektoniczna z portalem. Złożona z filarów i kolumn oraz z nadbudowy z półkolistym tympanonem, zwieńczonej trójkątnym szczytem z figurą anioła z brązu. Detal portalu neoklasycystyczny i neoromański. W polu tympanonu wykonane z brązu herby rodzin von Oppersdorf i von Magnis. Portal zamykany drewnianymi drzwiami w stylu historyzmu, z bogato zdobionymi zawiasami. Zewnętrzna część drzwi odlana z brązu, z wizerunkami Św. Piotra i Pawła i z bogatą dekoracją ornamentalną. Schody przed fasadą ograniczone w dolnej części pełną balustradą, na której umieszczone wykonane z brązu figury aniołów. Górna część balustrady schodów ażurowa, odlana z brązu, z wolnostojącymi kandelabrami. Elewacje mauzoleum licowane regularnymi płytami kamiennymi (boniowanie). Dzielone gzymsowaniem przewiązującym także przypory. Elewacje korpusu zwieńczone fryzem arkadowym i gzymsem koronującym. Okna mauzoleum ozdobnie obramione i zabezpieczone kratami w stylu historyzmu. Krypta salowa z wnękami wydzielonymi filarami i kamiennymi kolumnami. Nakryta sklepieniem krzyżowo-żebrowym z ceglanymi wysklepkami oraz z kamiennymi żebrami i gurtami. We wnętrzu mauzoleum czytelny podział na prezbiterium, nawę i przedsionek. Dolne partie ich ścian licowane mozaiką o geometrycznym wzorze wykonaną z barwnego marmuru. Górne partie ścian zdobione polichromią i przyklejonymi obrazami olejnymi. Na ścianach prezbiterium obrazy przedstawiające świętych męczennicę i biskupa. W oknach witraże (Ukrzyżowanie i Wniebowstąpienie). Na konchowym sklepieniu prezbiterium przedstawienie Chrystusa w mandorli adorowanego przez anioły. Fresk wykonany w technice wapiennej zapewne przez malarza śląskiego. Prezbiterium oddzielone o nawy półkolistym łukiem tęczowym opartym na dwóch marmurowych kolumnach. Nawa kwadratowa w obrysie, oświetlona parami okien. Jej ściany ozdobione wizerunkami Św. Jana Nepomucena i Św. Jadwigi. W kolistych medalionach półpostacie aniołów w antykizujących strojach oraz wizerunek Św. Antoniego Padewskiego. Nawa nakryta sklepieniem krzyżowym z dekoracyjnymi wąskimi, profilowanymi żebrami posadowionymi na marmurowych służkach. W oknach nawy witraże przedstawiające: Zwiastowanie, Narodzenie Jezusa, Koronację Marii i Immaculatę. Wyposażenie mauzoleum złożone z: neoromańskiego ołtarza (kon. XIX w.) oraz z wykonanych w stylu historyzmu: marmurowej kropielnicy, z mosiężnych świeczników oraz ze spinek kotary.

Zabytek dostępny przez cały rok.

Oprac. Iwona Rybka-Ceglecka, OT NID we Wrocławiu, 05.12.2016 r.