kaplica pw. św. Józefa Robotnika - Zabytek.pl
Adres
Ojców
Lokalizacja
woj. małopolskie, pow. krakowski, gm. Skała - obszar wiejski
Historia
Dzisiejsza kaplica to przebudowane łazienki pierwotnie łazienki zdrojowe Zakładu Hydropatycznego „Goplana” z ostatniej ćwierci XIX w. Wzniesiono je nad korytem rzeki Prądnik, służyły kuracjuszom do modnych wówczas zabiegów hydroterapii. W 1901 łazienki zastąpiono kaplicą. Według miejscowej tradycji, niezwykłe usytuowanie wiązało się z zakazem wydanym przez cara rosyjskiego Mikołaja II zabraniającym budowy obiektów sakralnych „na ziemi ojcowskiej”, co miało być formą represji za rolę, jaką odegrali mieszkańcy w czasach powstania styczniowego. Aby obejść zarządzenie, wybudowano kaplicę „Na Wodzie”. Inicjatorem budowy był dyrektor zakładu hydropatycznego dr Stanisław Niedzielski. Obecnie własność Ojcowskiego Parku Narodowego.
Opis
Obiekt drewniany wzniesiony w 1901 r. nad nurtem rzeki Prądnik, na betonowych podporach. W pobliżu źródło św. Jana. Prezentuje cechy stylu uzdrowiskowego, łącząc elementy o proweniencji szwajcarskiej, miejscowej i zakopiańskiej. Pod wpływem wzorów i idei Witkiewiczowskich powstało również po 1901 r. wyposażenie wnętrza kaplicy. Jest to przykład swoistego historyzmu, poszukiwania stylu narodowego przez nawiązanie do wzorów sztuki ludowej (zwłaszcza podhalańskiej). Kaplica wraz z wyposażeniem stanowi istotny przykład ilustrujący kierunki działań w rodzącym się z końcem XIX w. uzdrowisku, pełniącym jednocześnie funkcję ośrodka krzepienia ducha narodowego. Budynek ma rzut symetryczny, prostokątny z nałożonym w środku kwadratem. Kaplica ma kształt krzyża długości 11 m, szerokości ok. 5 m. ściany zewnętrzne zbudowane są w tzw. stylu ojcowskim - u góry pasem w kratkę, pośrodku z desek nakładanych dachówkowato, dół zaś z desek "mijanych", tj. układanych pionowo, jedna głębiej, druga na zewnątrz. Kaplicę wieńczy ażurowa sygnaturka, odnowiona w 1996. Wewnątrz znajdują się trzy ołtarze w kształcie szczytów chłopskich chat. W szczycie głównego umieszczono słońce, a pod nim ludowe figurki pięciu świętych. Po bokach widnieją orły - symbol Polski - nad trzema wężami oznaczającymi zaborców. W głównym ołtarzu znajduje się obraz Matki Boskiej Wspomożenia, namalowany w 1901 przez jedną z kuracjuszek uzdrowiska. Z lat 1972-73 pochodzi tabernakulum, drewniany świecznik oraz krata zewnętrzna powtarzająca ozdobny relief z drzwi wejściowych. Ołtarz soborowy z przedstawieniem stylizowanych kwiatów pochodzi z 1983.
Zabytek dostępny w niedziele i święta między nabożeństwami.
Oprac.Roman Marcinek, OT NID w Krakowie, 26.10.2014 r.
Rodzaj: kaplica
Styl architektoniczny: inna
Materiał budowy:
drewniane
Forma ochrony: Rejestr zabytków, Ewidencja zabytków
Inspire id: PL.1.9.ZIPOZ.NID_N_12_BK.194522, PL.1.9.ZIPOZ.NID_E_12_BK.367483