Anny jest najstarszym zespołem Towarzystwa Jezusowego na Śląsku.

Historia

Biskup Karol Habsburg sprowadził Jezuitów do Nysy w 1622 r. Osadził ich w pobliżu pałacu biskupiego, przy kościele i klasztorze Bożogrobców, którzy przenieśli się do kościoła pw. św. Piotra i Pawła. W 1624 r. zostało założone kolegium, mieszczące się w 14 kamienicach stojących wokół Rynku Solnego, a w 1630 r. seminarium św. Anny. W latach 1669-1673 wzniesiono obecny budynek kolegium. W 1680 r. zakończono prace przy dekoracjach wnętrz i polichromiach. Kolejnym etapem powstania założenia była budowa kościoła (1688-1692), wzniesienie gimnazjum (1722-1725) oraz bramy łączącej kolegium z gimnazjum (1725).

Po kasacie zakonu Jezuitów świątynia stała się kościołem filialnym parafii św. Jakuba Starszego i św. Agnieszki (na pocz. XIX w. przez jakiś czas użytkowana była jako magazyn prowiantowy wojska), a kolegium przekształcono w szkołę państwową.

Obecnie w gimnazjum i kolegium mieszczą się: Gimnazjum i Liceum Ogólnokształcące zwane Carolinum, a w budynku seminarium ma siedzibę Szkoła Muzyczna.

Opis

Zespół klasztorny Jezuitów znajduje się w pd. części lokacyjnej miasta, na zach. od pałacu biskupiego i na poł. od zabudowań rynku. Budynki założenia klasztornego położone są wokół dawnego Rynku Solnego i wzdłuż ul. Sobieskiego, od południa ograniczone zaś Kanałem Bielawskim.

Wszystkie obiekty wchodzące w skład założenia są murowane z cegły na kamiennym podmurowaniu, z otynkowanymi elewacjami o barokowej dekoracji architektonicznej.

Dominującym elementem kompleksu jest kościół pw. Wniebowzięcia NMP z fasadą otwartą w kierunku ul. Sobieskiego. Założony na planie prostokąta, z nieco węższym od korpusu i zamkniętym półkoliście prezbiterium skierowanym na pn.-wsch., oraz dwuwieżową fasadą poprzedzoną portykiem. Z południowej strony prezbiterium znajduje się prostokątna zakrystia. Kościół jest budowlą o układzie emporowo-bazylikowym. Nakryto go dachem dwuspadowym a wieże hełmami. We wnętrzu częściowo zachowało się barokowe wyposażenie oraz polichromie wykonane przez Karola Dankwarta.

Na działce pomiędzy ul. Sobieskiego a Kanałem Bielawskim wzniesiono budynki kolegium (przylegający od poł. do kościoła) i gimnazjum. Są one połączone bramą z półkolistym przejazdem, w którym znajduje się kartusz herbowy. Kolegium wzniesiono na planie litery E, z dłuższym bokiem równoległym do ulicy Sobieskiego. Jest trójkondygnacyjne, podpiwniczone, z dwoma dziedzińcami (obecnie na jednym z nich znajduje się boisko szkolne). Czternastoosiową elewację frontową rozczłonkowano pilastrami i prostokątnymi otworami okiennymi w opaskach. Wnętrze kolegium jest jednotraktowe z częściowo zachowanym wyposażeniem. Trójkondygnacyjne gimnazjum założono na planie prostokąta. Elewację frontową pokryto w dolnej kondygnacji pasowym boniowaniem, a powyżej artykułowano pilastrami.

Ostatnim budynkiem założenia jest dawne seminarium św. Anny położone w pn. pierzei dawnego Rynku Solnego. Wzniesiono je na planie litery L jako budynek wolnostojący. Trójkondygnacyjne skrzydło wsch. usytuowano wzdłuż pl. Solnego, a dwukondygnacyjne pd. od ulicy Kramarskiej. Elewacja frontowa jest czternastoosiowa z wejściem obejmującym dwie środkowe osie przyziemia. Budynek nakryto dachami: czterospadowym (skrzydło wsch.) i dwuspadowym (skrzydło poł.).

Obiekt dostępny dla zwiedzających.

Oprac. Aleksandra Ziółkowska, OT NID w Opolu, 09-12-2015 r.