Historia

W latach 1680-1700 jak się przypuszcza wzniesiony został  zachowany do naszych czasów barokowy pałac (na rzucie prostokąta o wymiarach16 mx30 m). Nowa siedziba rodziny Stenschów powstała obok starej renesansowej, której pozostałości zachowały się jeszcze do połowy XIX wieku. Najstarsza natrafiona informacja o tym pałacu pochodzi z 1729 roku.  Nowo przekształcony majątek po śmierci Wenzela Rudolpha von Stenscha przechodzi na rzecz jego syna który posiadał te same imiona co ojciec: Wenzel, Rudolph. Syn w odróżnieniu do ojca okazał się kiepskim zarządcą rodzinnego majątku. Posiadłość została zadłużona i w 1715 roku sprzedana Johanowi Grunbergowi z Jeleniowa. Rok później Grunberg odsprzedaje  wieś baronowi Baltasarowi von Hock (1716-1766). W 1764 roku w rezydencji dochodzi do pożaru podczas którego spłonęła cała zabudowa inwentarska. W 1766 roku majętność przejmuje syn Baltasara, Hans von Hock, który w 1773 odsprzedaje z powrotem Nowy Kisielin rodzinie Stenschów. Imiennym nabywcą został Maxymilian von Stensch z Przytoku. Po nim wieś przejmuje Hans Ernst von Stensch. Nowy Kisielin w latach (1773 - 1791) był częścią dóbr przytockich by od 1791 roku stanowić samodzielny majątek. Hans Ernst w 1791 roku sprzedał wieś swojemu szwagrowi Johannowi Stephanowi von Boyanowskiemu (była to zniemczała rodzina Bojanowskich). W 1813 roku po śmierci  Johanna majątek dziedziczy jego syn Wilhelm Ernest Stefan von Boyanowski. On też ufundował budowę kamiennej dzwonnicy w ok. 1840 roku. Usytuowana została w miejscu nieistniejącego kościoła katolickiego. W swoim założeniu folwarcznym Wilhelm Boyanowski wybudował również stajnię dla koni roboczych oraz mieszkanie dla oborowego. Fragmenty starych kamiennych murów tych budynków widoczne są jeszcze w dolnych partiach ścian przebudowanych na nowo w 1888 roku przez nowych właścicieli. Rodzina Boyanowskich która pozostawała właścicielem Nowego Kisielina do 1859 roku wybudowała również folwark o niem. nazwie Wilhelminenthal (obecnie Ługowo). Nazwa folwarku mogła pochodzić od żyjącej w latach 1831- 1862 córki  Sophie Charlotte Louise Wilhelmine von Boyanowski. W roku 1859 majątek Nowy Kisielin i Ługowo odkupił od Boyanowskich Friedrich Herman von Gotze. Po nim właścicielem zostaje jego syn Otto Arthur Gotze. On też dokonuje jak już wspomniano wcześniej przebudowy kompleksu budynków gospodarczych folwarku (1888 rok). Z jego inicjatywy powstała również gorzelnia usytuowana na pn. od pałacu (rozebrana w 1968 roku) oraz cegielnia. Dobra  rodziny Gotze w 1886 roku w Nowym Kisielinie wraz z folwarkiem Ługowo liczyły łącznie593 ha. A w tym269 hagruntów ornych,47 hałąk,13 hapastwisk i251 halasów.  Hodowla obejmował 18 koni, 66 sztuk bydła, 420 owiec i 13 świń. Na początku XX wieku Nowy Kisielin stał się własnością rodziny von Pfeil. Właściciele opuścili niedostosowany do potrzeb XX wieku pałac. Zamieszkali w  nowo wybudowanej w 1910 roku willi. Willa znajduje się w części południowo-zachodniej założenia folwarcznego. Pałac w okresie międzywojennym nie był remontowany przez co popadł w ruinę. Wydarzenia II wojny światowej sprawiły że rodzina von Pfeil w 1945 roku postanowiła opuścić Nowy Kisielin w obawie przed zbliżającym się frontem armii radzieckiej. Od 1945 roku obiekt użytkowany był przez PGR. W roku 1955 dokonano remontu pałacu przyczyniając się jednak do zubożenia architektury zewnętrznej obiektu. W latach 80 XX w. rozpoczęto kolejny jego remont. W chwili obecnej budynek nie jest użytkowany. Zespół pałacowo- parkowo- folwarczny stanowi własność Uniwersytetu Zielonogórskiego.

Opis

Budynek powstał na przełomie XVII i XVIII wieku. Pałac usytuowany jest w północnej pierzei podwórza folwarcznego, przy głównej drodze - ulicy Odrzańskiej.  Fasada budynku skierowana jest na południe, w stronę parku. Jest to budynek murowany z cegły, dwukondygnacyjny, podpiwniczony, wzniesiony na rzucie prostokąta. Do elewacji zachodniej przylega przybudówka na rzucie prostokąta, jednokondygnacyjna, nie podpiwniczona. Budynek charakteryzuje się zwarta bryłą, wzbogaconą środkowym ryzalitem na elewacji północnej oraz pozornym ryzalitem środkowym na ścianie południowej. Budynek nakryty czterospadowym dachem zwieńczonym pośrodku drewnianą wieżyczką z latarnią i barokowym hełmem zakończonym iglicą z kulą. Pokrycie dachu to ceramiczna dachówka karpiówka, podwójnie kładziona w koronkę. Ryzality przykryte osobnymi, dwuspadowymi dachami. Dach przybudówki trójspadowy, kryty cementową dachówką holenderką. Więźba dachowa drewniana, typu stolcowo - płatwiowego. Wnętrza mocno zniszczone, brak pierwotnego wystroju. Piwnice nakryte sklepieniem kolebkowym z lunetami  oraz sklepieniem krzyżowym. Hol częściowo nakryty sklepieniem kolebkowym z lunetami o ostrym łuku oraz współczesnym żelbetowym stropem. W przybudówce sklepienia krzyżowe. W pozostałych pomieszczeniach stropy drewniane, belkowe. Schody drewniane dwubiegowe łamane.

Obiekt to zabytek będący własnością Uniwersytetu Zielonogórskiego. Obecnie jest nieużytkowany. Obiekt nie jest szeroko udostępniany.

Oprac. Krzysztof Słowiński, OT NID w Zielonej Górze, 08.07.2014 r.