Poznaj lokalne zabytki


Wyraź zgodę na lokalizację i oglądaj zabytki w najbliższej okolicy

Zmień ustawienia przeglądarki aby zezwolić na pobranie lokalizacji
Strona korzysta z plików cookies. Dowiedz się więcej.

fragmenty miejskich murów obronnych - Zabytek.pl

fragmenty miejskich murów obronnych


mur obronny XIV w. Nowe Miasto Lubawskie

Adres
Nowe Miasto Lubawskie

Lokalizacja
woj. warmińsko-mazurskie, pow. nowomiejski, gm. Nowe Miasto Lubawskie (gm. miejska)

Element zespołu staromiejskiego, przykład gotyckiej architektury obronnej zachowanej w czytelnym obwodzie.

Najcenniejszym elementem nowomiejskich fortyfikacji są dwie w pełni zachowane, gotyckie baszty bramne: Lubawska i Brodnicka.

Historia

Pierścień miejskich fortyfikacji Nowego Miasta Lubawskiego wzniesiony został w pierwszej połowie XIV wieku. Pierwotnie, miasto otoczone było prowizorycznymi umocnieniami drewniano-ziemnymi. Kolejnym etapem było zabezpieczenie wjazdów do miasta poprzez wybudowanie murowanych bram. Murowane fortyfikacje zaczęto wznosić ok. 1330 r. Linia murów obronnych wytyczona została po obwodzie zbliżonym kształtem do trapezu. Górne - licowe partie murów wzniesione zostały z cegły, natomiast partie fundamentowe - z powszechnie dostępnych granitowych kamieni polnych. W drugiej połowie XIV w. nastąpiła ich rozbudowa. W miejscu znacznie niższych bram wjazdowych powstały trzy wysokie: od strony północnej, u wylotu ulicy Kazimierza Wielkiego - Bratiańska, od północno-zachodniej - Lubawska zwana również Łąkowską i od strony południowo-zachodniej - Brodnicka zwana też Kurzętnicką. Dla wzmocnienia obronności, w główny ciąg fortyfikacji wbudowano 21 otwartych od strony miasta, prostokątnych baszty zwanych łupinowymi. W XIX w. niektóre z nich zostały adaptowane na domy mieszkalne, z których znaczna część przetrwała do dziś. W trzech narożnikach murów obronnych wzniesiono baszty okrągłe, w czwartym - kwadratową zachowaną w formie budynku mieszkalnego. Zewnętrzne uzupełnienie nowomiejskich obwarowań stanowiła podwójna fosa zasilana wodą z Drwęcy oraz wał ziemny - oba elementy już dziś nieczytelne. W XVII w. fortyfikacje uległy częściowemu zniszczeniu, chociaż jeszcze podczas wojen szwedzkich skutecznie powstrzymywały ataki wroga. Fakt ten został zadokumentowany w formie fresku namalowanego w 1638 r. na ścianie gotyckiego kościoła p.w. św. Tomasza. Całkowity upadek znaczenia murów miejskich Nowego Miasta Lubawskiego nastąpił w XIX w., a cegła i kamień z nich pozyskane stanowiły źródło budulca do wznoszenia domów przy ulicy Okólnej. W latach 30-tych XX w. w obu zachowanych basztach bramnych przebite zostały przejścia dla pieszych, a w latach 50-tych pomieszczenia Baszty Brodnickiej zostały adaptowane na siedzibą Muzeum Ziemi Lubawskiej.

Opis

Najbardziej czytelne fragmenty miejskich fortyfikacji znajdują się w części południowej miasta, na zachód od Baszty Brodnickiej; wzdłuż ulicy Okólnej oraz w części północno-wschodniej w pobliżu gotyckiego kościoła parafialnego p.w. św. Tomasza, gdzie zachowały się również relikty narożnej baszty okrągłej. Na bocznych ścianach obu baszt bramnych: Brodnickiej i Lubawskiej widoczne są ślady po dawnych przejściach na mury, dzięki którym można odtworzyć ich pierwotną wysokość, która wynosiła od 4 do 5 metrów.

Zabytek dostępny.

Oprac. Adam Mackiewicz, 6.12.2014 r.

 

Rodzaj: mur obronny

Styl architektoniczny: gotycki

Materiał budowy:  ceglane

Forma ochrony: Rejestr zabytków, Ewidencja zabytków

Inspire id: PL.1.9.ZIPOZ.NID_N_28_BL.38989, PL.1.9.ZIPOZ.NID_E_28_BL.49775