Poznaj lokalne zabytki


Wyraź zgodę na lokalizację i oglądaj zabytki w najbliższej okolicy

Zmień ustawienia przeglądarki aby zezwolić na pobranie lokalizacji
Strona korzysta z plików cookies. Dowiedz się więcej.

kościół filialny pw. Nawiedzenia Najświętszej Marii Panny - Zabytek.pl

kościół filialny pw. Nawiedzenia Najświętszej Marii Panny


kościół XVIII w. Niemojów

Adres
Niemojów

Lokalizacja
woj. dolnośląskie, pow. kłodzki, gm. Międzylesie - obszar wiejski

Kościół fil.pw.Nawiedzenia NMP jest reprezentatywny dla barokowego, sakralnego budownictwa Ziemi Kłodzkiej, dla schyłkowej fazy wczesnego baroku z pocz.

XVIII w., w której obok rozwiązań wypracowanych przez północnowłoskich budowniczych występowały także nowsze, ewoluujące dalej w okresie baroku dojrzałego. Godna uwagi jest także kamieniarka i rzeźba figuralna zdobiące elewacje kościoła, reprezentatywne dla ludowego baroku. Kościół oraz kamieniarka mają wartości artystyczne.

Historia

Niemojów został założony w 1578 r., a w 1597 r. luteranie zbudowali we wsi drewniany kościół. Został on w 1624 r. przejęty przez katolików i stał się lokalnym ośrodkiem kultu maryjnego. Do kościoła w Niemojowie, w którym znajdowała się cudowna figura maryjna docierały liczne pielgrzymki. W XIX w. ruch ten osłabł. Obecny, murowany, barokowy kościół w Niemojowie zbudowano w 1716 r. w duchu schyłkowej fazy wczesnego baroku, przy wykorzystaniu rozwiązań z 2 poł. XVII w. wypracowanych przez północnowłoskich budowniczych. Ujednolicono i nakryto wspólnym dachem bryłę kościoła. Zastosowano: typ fasady powstały z połączenia fasady bezwieżowej z wieżową, okna zbliżone do termalnych, owocowo-kwietne girlandy podwieszone na draperiach, bukiety kwiatów w wazonach, uskrzydlone główki i akant oraz — motywy ze sztuki ludowej (rozety na portalu). Zastosowano też rozwiązania formalne rozwijane dalej w dojrzałym baroku: kompozycję fasady, portale z niszami z rzeźbami i pilastry z głowicami kompozytowymi. Zasadniczo trzymano się tektonicznych struktur architektonicznych, ale np. portal w elewacji frontowej rozwiązano zupełnie atektonicznie i dekoracyjnie, w duchu sztuki ludowej. Kamieniarkę i detal architektoniczny wykonali kamieniarze z lokalnego warsztatu kamieniarskiego, tzw. lesickiego, czynnego w latach ok. 1698-1716 w Międzylesiu i jego okolicach. Tworzyli oni w duchu ludowego baroku. Uproszczali i prymitywizowali formy, ale też wykazywali się dużą dozą fantazji. Kościół w Niemojowie był odnawiany m.in. w latach ok. 1860, lub 1892, kiedy to wykonano architektoniczno-dekoracyjną polichromię wnętrza prezbiterium utrzymaną w stylu historyzmu, nawiązującą do polichromii wnętrza kościoła w leżącej nieopodal →Lesicy. Zapewne ok. 1910 r. przebudowano chór muzyczny i ozdobiono wnętrze nawy skromną polichromią w stylu historyzmu.

Opis

Niemojów położony przy granicznej drodze w dolinie Dzikiej Orlicy. Nie orientowany kościół zbudowany na platformie wciętej w stok wzniesienia i przestrzennie wyeksponowany. Murowany z kamienia, tynkowany, złożony z wyodrębnionego prezbiterium zamkniętego trójbocznie oraz z wydłużonej nawy, w której pn.-zach. część wbudowana czworoboczna wieża. Przy prezbiterium zakrystia. Korpus kościoła nakryty wspólnym dachem. Pięciokondygnacjowa wieża czworoboczna, do wysokości czwartej kondygnacji włączona w bryłę nawy. Górna kondygnacja wieży nakryta jednoprześwitowym hełmem z latarnią. Elewacje korpusu kościoła i wieży zwieńczone profilowanymi gzymsami koronującymi. Okna rozmieszczone w osiach okiennych, na dwóch poziomach, zbliżone do termalnych. Fasada kościoła zwieńczona trójkątnym szczytem, z którego wyłoniona górna kondygnacja wieży. W przyziemiu fasady kamienny portal flankowany przez dwie nisze z parapetami zdobionymi draperiami i owocowo-kwietnymi girlandami. Portal dekorowany rozetami. Powyżej kartusz z inskrypcją, a nad nim — Grupa Nawiedzenia. Na jej wysokości dekoracyjne zwieńczenie portalu, dwie odwrócone woluty, na których ustawione wazony z kwietno-owocowymi bukietami. W elewacji bocznej kamienny, uszakowy portal zdobiony girlandą zawieszoną na draperii. Nad portalem nisza z Immaculatą. Wnętrze prezbiterium jednoprzęsłowe, dzielone pilastrami wspierającymi profilowany gzyms koronujący u podstawy sklepienia kolebkowego z gurtami i lunetami. Artykulacja i układ sklepienia podkreślone polichromią. Nawa szersza od prezbiterium, wysoka, nakryta drewnianym stropem z sufitem, ozdobiona skromną polichromią. W pn.-zach. część nawy wbudowane drewniane chór muzyczny i empory z pełną balustradą podobne do balustrad chóru muzycznego i empor w kościele w →Kamieńczyku. Wyposażenie kościoła: architektoniczny, barokowy ołtarz główny z 1717 r, (polichromowany w latach 1721, 1797 i 1883), dwa, późnobarokowe, architektoniczne ołtarze boczne Św. Anny i Św. Franciszka Ksawerego (3 ćw. XVIII w.) z obrazami z 3 ćw. XIX w., barokowa ambona z 1726 r., kamienna chrzcielnica z 1612 r. z barokową, drewnianą pokrywą, stolarka drzwiowa oraz ławki (przed 1776 r.)

Zabytek dostępny przez cały rok, możliwość zwiedzania wnętrza po wcześniejszym uzgodnieniu telefonicznym.

Oprac. Iwona Rybka-Ceglecka, OT NID we Wrocławiu, 24.08.2015 r.

Rodzaj: kościół

Styl architektoniczny: nieznana

Materiał budowy:  kamienne

Forma ochrony: Rejestr zabytków, Ewidencja zabytków

Inspire id: PL.1.9.ZIPOZ.NID_N_02_BK.75034, PL.1.9.ZIPOZ.NID_E_02_BK.93948