Poznaj lokalne zabytki


Wyraź zgodę na lokalizację i oglądaj zabytki w najbliższej okolicy

Zmień ustawienia przeglądarki aby zezwolić na pobranie lokalizacji
Strona korzysta z plików cookies. Dowiedz się więcej.

ruiny zamku - Zabytek.pl

ruiny zamku


dwór XVI - XVIII Niemojów

Adres
Niemojów

Lokalizacja
woj. dolnośląskie, pow. kłodzki, gm. Międzylesie - obszar wiejski

Dwór sołecki z towarzyszącymi mu budynkami gospodarczymi jest jedynym w swoim rodzaju przykładem największego na Ziemi Kłodzkiej i na Śląsku folwarku sołeckiego przebudowywanego w nawiązaniu do architektury rezydencjonalnej.

Zachowana kamieniarka ma wartości artystyczne.

Historia

Osada leśna Niemojów została założona przy granicy Hrabstwa Kłodzkiego oraz wzdłuż Dzikiej Orlicy. Powstała w 1578 r. z inicjatywy cesarskiego nadleśniczego Hrabstwa Kłodzkiego Leonharda von Veldhammer i przeznaczona była dla ludności zatrudnianej w lasach cesarskich dóbr kameralnych. Sołectwo w Niemojowie wymienione zostało po raz pierwszy w 1579 r. W latach ok. 1579-1628 należało do cesarskich urzędników z rodziny Neudeck. Później było własnością osób spoza stanu szlacheckiego, w tym Nicolausa Rupprechta z Długopola Górnego (1719-†1772) i rodziny Rupprechtów (jeszcze po 1800 r.). Niektórzy z właścicieli sołectwa lub członkowie ich rodzin zostali pochowani w →kościele w Niemojowie, a ich płyty nagrobne są zachowane przed tymże kościołem. Z sołectwem w Niemojowie związane były powiększane systematycznie dobra, nieporównywalne z innymi lokalnymi dobrami sołeckimi. Były to dobra z przywilejem sądowniczym, z poddanymi, rzemieślnikami, gruntem, lasem, młynem (w 1596), prawem wyszynku, słodownią, browarem (1609), bielnikiem i foluszem do płótna (2 poł. XVIII w.). Dlatego też nowożytny folwark sołecki (z dworem) był porównywalny tylko z większymi folwarkami szlacheckimi. Zabudowa folwarku powstawała od XVI po XVIII w. Najwcześniej, w 4 ćwierci XVI w. i w po pd.-wsch. stronie dziedzińca gospodarczego zbudowano renesansowy dwór sołecki, murowany z kamienia, tynkowany, na planie kwadratu, trójdzielny, z czworobocznym, narożnym aneksem (dobudówką?, wieżą?) i dwukondygnacjowy. Wzniesiono też zapewne jakieś budynki gospodarcze. W 1711 r. mieszkalno- gospodarcza zabudowa folwarku uległa zniszczeniu w pożarze, i w 1727 r. została odbudowana przez Nicolausa Franza Ruprechta w stylu barokowym. Dwór podwyższono o półpiętro, ozdobiono nowymi szczytami i rozbudowano o pd. część z dużymi wnętrzami oraz o część pd.-zach. z podcieniem i narożną loggią. Elewacje dworu otynkowano. Przebudowano otwory okienne i tam gdzie to było możliwe regularnie rozłożono je w osiach. Ujęto je kamiennym obramieniami listwowymi lub uszakowymi obramieniami, a niektóre z tych obramień ozdobiono banderolami lub ornamentem zbliżonym do rollwerkowego, przypominającym obramienia z elewacji kościoła w →Roztokach lub obramienia okien pałacu w Rychnovie nad Kněžnou w okręgu Hradec Králové (lata 20. i 30. XVIII w.). W 2 poł. XVIII w. dach dworu został przebudowany na naczółkowy. Do 1764 r. odbudowano i podwyższono oba budynki gospodarcze przy rozległym dziedzińcu przed dworem. Pomiędzy dworem a pn.-wsch. budynkiem gospodarczym wbudowanym w stok wzniesienia zbudowano dwukondygnacjowy łącznik, dwunawowy w przyziemiu, ze sklepieniem wspartym na słupach. Ponadto w 1764 r. pomiędzy dworem a pn.-wsch. budynkiem gospodarczym wzniesiono odcinek muru z bramą wjazdową z rokokowym kartuszem oraz z furtą. W ten sposób utworzona została od pd.-wsch. jednolita elewacja dworu i budynku gospodarczego. Dwór z folwarkiem sołeckim nie był użytkowany po 1945 r. zapewne ze względu na swą skalę jak i na położenie przy granicy. W związku z tym systematycznie niszczał. W 1960 r. całe założenie zostało potraktowane całościowo i wpisane do rejestru zabytków jako ruina dworu.

Opis

Dwór sędziowski z folwarkiem w Niemojowie usytuowany u podnóża wzniesienia, poniżej kościoła. Cały zespół pierwotnie założony na planie podkowy, z dworem po pd.-wsch. stronie dziedzińca gospodarczego. Po wsch. i zach. stronie tego dziedzińca wzniesione dwa, duże budynki gospodarcze. Zespół dworski jest obecnie w stanie ruiny. Istnieją duże fragmenty murów dworu i budynków towarzyszących.

Obiekt dostępny z zewnątrz, ale poza okresem wegetacji.

Oprac. Iwona Rybka-Ceglecka, OT NID we Wrocławiu, 24.08.2015 r.

Rodzaj: dwór

Styl architektoniczny: nieznana

Materiał budowy:  kamienne

Forma ochrony: Rejestr zabytków

Inspire id: PL.1.9.ZIPOZ.NID_N_02_BK.84997