kościół parafialny pw. Wniebowzięcia Najświętszej Marii Panny - Zabytek.pl
kościół parafialny pw. Wniebowzięcia Najświętszej Marii Panny
Adres
Niemodlin, Rynek 28
Lokalizacja
woj. opolskie, pow. opolski, gm. Niemodlin - miasto
We wnętrzu odkryte zostały polichromie z okresu gotyku i baroku oraz sakramentarium z datą 1583.
Historia
Pierwsze wzmianki o niemodlińskim kościele pochodzą z 1228 roku. Pod koniec wieku XIII, kiedy to Niemodlin uzyskał prawa miejskie, kościół zaczął pełnić funkcję świątyni parafialnej, a w 1389 roku staraniem księcia Bolka Opolskiego został podniesiony do rangi kolegiaty. Funkcję tę pełnił do 1810 roku. Na początku XIV wieku zbudowane zostało prezbiterium obecnego kościoła, a w 2 poł. XV wieku nawa wraz z wieżą. Po pożarze w 1640 roku przebudowana została zakrystia oraz dobudowane kaplice przy prezbiterium. Podczas kolejnych prac gotycka bryła uległa częściowej barokizacji - dobudowano kruchty, zmienione zostało sklepienie w nawie, a w XIX wieku podczas wymiany pokrycia dachowego na połaci nad nawą ułożony został krzyż maltański - Fryderyk II Praschma, mieszkający na zamku w Niemodlinie, był współzałożycielem i wieloletnim przewodniczącym Śląskiego Stowarzyszenia Zakonu Kawalerów Maltańskich.
Opis
Kościół parafialny znajduje się w centrum miasta; po zachodniej stronie rynku, przy drodze prowadzącej z Opola do Nysy. Częściowo otoczony jest kamienno-ceglanym murem. Po jego północno-zachodniej stronie znajdują się zabudowania plebanii. Świątynia jest orientowana z długim, prostokątnym prezbiterium zakończonym ścianą prostą i szerszą od niego, prostokątną nawą. Od strony północnej przy prezbiterium znajduje się zakrystia oraz schody prowadzące na emporę. Przy zachodnim przęśle prezbiterium od północy i południa znajdują się dwie czworoboczne kaplice. W północno-zachodniej części nawy mieści się czworoboczna wieża oraz lekko przesunięta na południe w stosunku do osi kościoła kruchta. Druga kruchta dobudowana została po południowej stronie kościoła. Kościół jest murowany z cegły, na kamiennej podmurówce. Oskarpowany, otynkowany za wyjątkiem części elewacji zachodniej i wieży. Skarpy w partii nawy przekształcone zostały w arkady o łuku koszowym obejmujące otwory okienne. Jednym z bardziej charakterystycznych elementów kościoła w Niemodlinie jest jego elewacja zachodnia zwieńczona schodkowym szczytem z pięcioma rzędami otynkowanych blend, który od strony północnej przechodzi w ścianę wieży. Swój obecny kształt wieża otrzymała w 1865 roku, kiedy to została podwyższona i zwieńczona schodkowym szczytem i smukłym dachem wieżowym z latarnią. Korpus kościoła nakryty jest dachami dwuspadowymi o różnej linii kalenicy, zakrystia i kaplicą północna kryte są przedłużoną połacią dachową prezbiterium; kruchty nakryte dachami wielospadowymi. Wyposażenie kościoła stanowią późnobarokowe ołtarze boczne (2 poł. XVIII w.), ołtarz główny (2 poł. XIX w.) z rzeźbami św. Piotra i Pawła (XVIII w.) oraz późnobarokowa ambona. Podczas prowadzonych w ostatnich latach pracach konserwatorskich we wnętrzu świątyni odkryte zostały barokowe polichromie w nawie przy łuku tęczy (anioły z kotarą) zaś w prezbiterium gotyckie sakramentarium z datą 1583, gotyckie polichromie z zacheuszkami (XV i XVI wiek) oraz barokowe polichromie na ścianach i sklepieniu (powtórzony motyw kotary i aniołów).
Zabytek dostępny
Oprac. Aleksandra Ziółkowska, OT NID w Opolu, 13.02.2015 r.
Rodzaj: kościół
Styl architektoniczny: gotycki
Materiał budowy:
ceglane
Forma ochrony: Rejestr zabytków, Ewidencja zabytków
Inspire id: PL.1.9.ZIPOZ.NID_N_16_BK.19241, PL.1.9.ZIPOZ.NID_E_16_BK.19772