Poznaj lokalne zabytki


Wyraź zgodę na lokalizację i oglądaj zabytki w najbliższej okolicy

Zmień ustawienia przeglądarki aby zezwolić na pobranie lokalizacji
Strona korzysta z plików cookies. Dowiedz się więcej.

kościół filialny pw. Najświętszej Marii Panny Królowej Polski - Zabytek.pl

kościół filialny pw. Najświętszej Marii Panny Królowej Polski


kościół 2. poł. XIII w. Narost

Adres
Narost

Lokalizacja
woj. zachodniopomorskie, pow. gryfiński, gm. Chojna - obszar wiejski

Typowa dla regionu budowla granitowa z okresu przejściowego pomiędzy romanizmem a gotykiem, ze zrealizowanym tylko częściowo masywem wieżowym.

Zachowany starannie wykonany detal, a we wnętrzu późnogotyckie sieciowe sklepienie prezbiterium oraz neogotyckie wyposażenie.

Historia

Kościół wzniesiony został w 2. poł. XIII w. Był wówczas budowlą o wieży równej szerokością korpusowi nawowemu, być może zrealizowanej tylko do podstawy szczytu zachodniego. Wnętrze, wraz z wydzielonym prezbiterium nakryte było belkowym stropem. Pierwsze pisemne wzmianki o świątyni pochodzą z 1311 r. i mówią o patronacie klasztoru cysterek w Cedyni. W 1410 r. wymieniany jest proboszcz Petrus Ponat. W 1491 r. probostwo objęli dwaj mnisi augustiańscy z Chojny. Być może jeszcze w końcu XV w. prezbiterium kościoła nakryte zostało późnogotyckim sklepieniem sieciowym. Około 1549 r. kościół przejęty został przez protestantów. W 1572 r. wieś, stanowiąca dotąd własność klasztoru w Cedyni przeszła jako lenno w ręce prywatnych właścicieli, którzy też objęli patronat nad kościołem. Najdłużej, bo od roku 1857 co najmniej do 1928 należała do rodziny von Gerlach. W ostatnim dziesięcioleciu XIX w. przeprowadzono gruntowna restauracje kościoła. W tym czasie nad dolną częścią masywu wieżowego nadbudowano ceglana wieżę ze spiczastym hełmem, przebito nowe, ostrołukowe okna, przekształcono, lub od nowa wybudowano sklepienie prezbiterium oraz wykonano nowe, neogotyckie wyposażenie i wystrój wnętrza. Po 2. wojnie światowej kościół przejęty został przez katolików i 17.04.1946 r. poświęcony pod obecnym wezwaniem.

Opis

Kościół położony w centrum wsi po wschodniej stronie biegnącej południkowo głównej drogi wiejskiej, na niewielkim wzniesieniu, w obrębie dawnego cmentarza otoczonego murem kamiennym, pełniącym również funkcje muru oporowego. Orientowany. Wczesnogotycki, jednonawowy, z czytelnym jedynie we wnętrzu, poprzecznie założonym masywem wieżowym równym szerokością nawie, z wydzielonym, prosto zamkniętym prezbiterium oraz dobudowana do niego od południa zakrystią. Od strony zachodniej nad korpusem nawowym góruje nadbudowana wtórnie kwadratowa w rzucie wieża, zwieńczona ostrosłupowym hełmem. Korpus nawowy i prezbiterium i zakrystia - nakryte osobnymi dachami dwuspadowymi. W zwieńczeniu szczytu wschodniego niewielka sygnaturka.

Korpus nawowy i prezbiterium wzniesione z kostki granitowej układanej w regularnych warstwach, nadbudowana wieża wraz z hełmem oraz wsch. szczyt korpusu nawowego z cegły fabrycznej, obramienia okien - z kształtek ceglanych z 2. poł. XIX w., sklepienie prezbiterium - prawdopodobnie z cegły gotyckiej. Dachy korpusu nawowego i zakrystii pokryte dachówką esówką, prezbiterium - dachówka karpiówką, wieża zwieńczona ceglanym hełmem.

Elewacje korpusu nawowego i prezbiterium z wydzielonym cokołem. Zachowane dwa wczesnogotyckie kamienne, zamknięte ostrołukowo portale - w elewacji zachodniej główny o trójuskokowych ościeżach, w elewacji południowej boczny, o jednym uskoku. Neogotycka wieża w części dolnej rozczłonkowana z każdej strony dwiema, wysokimi na dwie kondygnacje ostrołukowymi blendami o uskokowych krawędziach. Wewnątrz blend ostrołukowe okna. Najwyższa kondygnacja oddzielona gzymsem, przepruta z każdej strony trzema otworami dzwonnymi, osadzonymi w szerokiej, ostrołukowej blendzie. Każda z elewacji wieży zwieńczona trójkątnym szczytem z tarczą zegarową. Narożniki zaakcentowane pinaklami. Okna korpusu nawowego i prezbiterium neogotyckie, ostrołukowe, o profilowanych ościeżach, w ścianach nawy przedzielone ceglaną laską z maswerkiem o formie czterolistnej rozety. W elewacji wschodniej trzy głęboko osadzone okna usytuowane we wnęce łączącej się górą z półkoliście zamkniętą wnęką w polu szczytu, mieszcząca trzy wąskie, ostrołukowo zamknięte blendy. Wnętrze nawy nakryte belkowym stropem. Przy ścianie zachodniej neogotycki chór muzyczny. Prezbiterium oddzielone ostrołukową arkadą tęczy, nakryte sklepieniem sieciowym o ceramicznych żebrach wspartych na przyściennych konsolach i tworzących zarys gwiazdy. Zachowane bogate wyposażenie wnętrza - neogotycki ołtarz, ambona, ławy, a na ścianie północnej - dwa barokowe drewniane epitafia - z 1680 i 1740 r.

Obiekt dostępny po uprzednim zgłoszeniu do ks. proboszcza w Brwicach, gm. Chojna.

Oprac. Maciej Słomiński OT NID Szczecin, 28.09.2015 r.

Rodzaj: kościół

Styl architektoniczny: inna

Materiał budowy:  ceglane

Forma ochrony: Rejestr zabytków, Ewidencja zabytków

Inspire id: PL.1.9.ZIPOZ.NID_N_32_BK.110861, PL.1.9.ZIPOZ.NID_E_32_BK.450250