oraz na pocz. XX w. Zachowana jest w pełni jej oryginalna bryła z detalem architektonicznym. Miejsce związane z ważną dla dziejów Nałęczowa postacią dr Fortunata Nowickiego oraz jego przyjacielem Józefem Ignacym Kraszewskiem.

Historia

Budynek wzniesiony został w latach 1883 -1885 przez Fortunata Nowickiego (twórcę Uzdrowiska oraz udziałowca i dyrektora Zakładu Leczniczego w Nałęczowie). Nazwa „Pod Kraszewskim” związana jest osobą pisarza - bliskiego przyjaciela właściciela. Po jego śmierci nieruchomość odziedziczyła żona Zenon Nowicka. Ich wychowanka Faustyna Morzycka w ramach walki z analfabetyzmem urządziła w willi tajną szkółkę dla dzieci z Bochotnicy i innych pobliskich wsi. W 1896 r. budynek, w drodze spadku, przeszedł w ręce Marii Krajewskiej, która sprzedała go Józefowi Franciszkowi Bagieńskiemu, a jego dzieci w 1911 r. Nałęczowskiemu Towarzystwu Kredytowemu (późniejszy Bank Spółdzielczy). Do 1921 r. mieszkańcem willi był zasłużony działacz Towarzystwa dr Wacław Lasocki. Od 1951 r. funkcjonowała tu Izba Porodowa, a następnie hotel dla pielęgniarek. W 1996 r. obiekt został zakupiony od Banku Spółdzielczego przez osobę prywatną i do dnia dzisiejszego pozostaje w jej posiadaniu. Przez wiele lat (od lat 2 poł. lat 70. XX w.) budynek nie był remontowany, prace podjęto w 2007 r. Popiersie Kraszewskiego, umieszczone na elewacji jako wizytówka willi, wykonał w 2008 r. nałęczowski rzeźbiarz Marian Pudełko.

Opis

Willa zajmuje wnętrze obszernej, otoczonej ogrodzeniem działki, zlokalizowanej po północnej stronie głównej osi komunikacyjnej Nałęczowa - alei Lipowej, w jej wschodnim odcinku. Usytuowana szczytem do ulicy. Za budynkiem, w głębi otaczającego ją ogrodu, znajduje się oficyna. Od północy i wschodu teren ogranicza spadzista skarpa. Obiekt w stylu uproszczonego baroku w kierunku secesji. Budynek założony na planie wydłużonego prostokąta z ryzalitami w dłuższych bokach. Układ wnętrz pięciodzielny, zasadniczo dwutraktowy z jednotraktową częścią pd. zamkniętą półokrągłą „absydą”. Bryła wieloczłonowa, z parterowym korpusem głównym nakrytym dachami mansardowymi z lukarnami przykrytymi półokrągłymi daszkami, od pn. z nowszą piętrową częścią nakrytą dachem czterospadowym, podpiwniczona. Od pd. nad „absydą” balkon z balustradą. Budynek murowany z cegły i kamienia wapiennego, otynkowany, kryty blachą. Elewacje zasadniczej pierwotnej części jednokondygnacjowe, o boniowanych narożach i prostokątnych otworach, zwieńczone belkowaniem. W połaciach dachowych lukarny zamknięte półokrągłym gzymsem (część zwieńczona wazami). Wschodnie i zachodnie pięcioosiowe z trójosiowymi ryzalitami. Elewacja południowa jednoosiowa z półokrągło zamkniętą „absydą” zwieńczoną profilowanym gzymsem i metalową balustradą. Otwór okienny ujęty boniowanym obramieniem z kluczem, powyżej popiersie Józefa Ignacego Kraszewskiego. W części piętrowej (nowszej) kondygnacje podzielone gzymsami kordonowym i wieńczącym, otwory okienne w profilowanych opaskach.

Obiekt dostępny z zewnątrz przez cały rok.

Oprac. Anna Sikora-Terlecka, OT NID w Lublinie, 20.11.2014 r.