willa Oktawia - Zabytek.pl
Adres
Nałęczów, Armatnia Góra 12
Lokalizacja
woj. lubelskie, pow. puławski, gm. Nałęczów - miasto
Wzniesiona w 1880 r. willa odznacza się bogatą dekoracją snycerską tzw. „laubzegową”. Zajmuje ważne miejsce dla historii Nałęczowa, związane z osobą Stefana Żeromskiego.
Historia
W 1880 roku doktor Konrad Chmielewski rozpoczął budowę willi „OKTAWIA” przy Armatniej Górze, na cześć swojej żony Oktawii. Obiekt wzniesiono, w modnym wówczas w Nałęczowie, stylu szwajcarskim. Pierwotnie dwa piętrowe segmenty łączył parterowy pawilon z werandą (ob. część wsch. jest rozebrana). Budynek posiadał 24 pokoje i 5 kuchni. Bywał tu Stefan Żeromski. Przy okazji jednej z wizyt poznał pasierbicę gospodarza Oktawię, z którą ożenił się, a następnie zamieszkał w willi w latach 1905-1908. Odbywały się tu m. in. kursy dokształcające dla młodzieży i wykłady Uniwersytetu Ludowego oraz liczne spotkania postępowej inteligencji. Na parterze willi działała ochronka prowadzona przez Oktawię Żeromską. Po śmierci Konrada Chmielewskiego w 1899 r. willa częściowo pełniła funkcje pensjonatu. Po latach budynek oddziedziczyła córka Oktawii – Henryka, która wraz z mężem Janem Koszczyc – Witkiewiczem pozostawała jego właścicielką do 1946 r. Następnie willa przeszła w ręce rodziny Klaczyńskich.
Opis
Obiekt zlokalizowany w pn.- zach. części Nałęczowa, po pn. stronie ul. Armatnia Góra, biegnącej wzdłuż parku zdrojowego, na stoku wzniesienia. Położony centralnie na obszernej prostokątnej działce, ogrodzonej siatką. Elewacją frontową zwrócony jest w stronę ulicy.
Obiekt wzniesiony został w duchu szwajcarskiej architektury willowej charakteryzującej się ornamentyką tzw. stylu laubzegowego.
Budynek drewniany o konstrukcji wieńcowej, z belek modrzewiowych łączonych na jaskółczy ogon, oszalowanych deskami sosnowymi, osadzony na murowanym z cegły cokole. Stropy płaskie, drewniane z trzcinową podsufitką, w piwnicy spłaszczona kolebka. Więźba dachowa drewniana krokwiowo – kleszczowa. Dach pokryty blachą.
Obecnie budynek założony na planie zbliżonym do litery T (pierwotnie H), składającym się z dwóch części. Bryła asymetryczna, podpiwniczona. Parterowy korpus i weranda nakryte wspólnym trójpołaciowym dachem. Skrzydło zach. piętrowe poprzedzone gankiem, nakryte dachem dwuspadowym.
Korpus główny prostokątny, dwutraktowy, poprzedzony tarasem. Od zachodu przylega doń ustawione szczytowo skrzydło z wnętrzem trójtraktowym i kwadratowym gankiem. Od wschodu do korpusu przylega przeszklona weranda (pierwotnie piętrowa).
Ściany elewacji oszalowane w układzie poziomym. W pasie cokołowym piętra, wyodrębnionym za pomocą gzymsu kordonowego i podokiennego, szalunek w układzie pionowym.
Elewacje frontowa (pd.) na wysokiej podmurówce, siedmioosiowa, uskokowa. Część środkowa ze schodami prowadzącymi na zadaszony taras, gdzie wejście do obiektu. W ażurowym zwieńczeniu, na osi środkowej widoczny napis „OKTAWIA”. Pod okapem listwa z dekoracją „laubzegową”, powtórzoną w szczytach skrzydła oraz w płycinach nad oknami. Elewacja tylna symetryczna, trójdzielna.
Zabytek dostępny z zewnątrz
oprac. Anna Sikora-Terlecka, OT NID w Lublinie, 17-04-2018 r.
Rodzaj: willa
Styl architektoniczny: nieznana
Materiał budowy:
drewniane
Forma ochrony: Rejestr zabytków, Ewidencja zabytków
Inspire id: PL.1.9.ZIPOZ.NID_N_06_BK.8447, PL.1.9.ZIPOZ.NID_E_06_BK.351856