willa Nagórze - Zabytek.pl
Adres
Nałęczów, Lipowa 27
Lokalizacja
woj. lubelskie, pow. puławski, gm. Nałęczów - miasto
ćw. XIX w. Styl ten dominował w drewnianej zabudowie letniskowej i sanatoryjnej w latach 1880-1939 wzdłuż tzw. Nadwiślańskiej Linii Kolejowej. Czerpał z popularnego wówczas w Europie budownictwa szwajcarskiego i ornamentyki tzw. stylu laubzegowego.
Historia
Willa wzniesiona została 4. ćw. XIX w. (najprawdopodobniej w 1882 r.) na terenie obszernej parceli przy Al. Lipowej dla ówczesnego właściciela Józefa Nagórskiego. Reprezentuje styl tzw. „szwajcarskiej” architektury willowej. Wpisuje się w koncepcję, założycieli uzdrowiska inż. Michała Górskiego (od 1880 r. właściciela Nałęczowa) oraz Dr Fortunata Nowickiego.
Ich celem było ukształtowanie Nałęczowa jako miasta –ogrodu, stworzenie wokół Zakładu Leczniczego dzielnicy willowej.
Na przestrzeni lat willa pozostawała w rękach członków rodziny Bulzackich, a następnie Piechów i do dziś pozostaje w rękach ich spadkobierców. W 2 poł. lat 90. XX w. budynek przeszedł kapitalny remont (obejmujący m. in. fundamenty, ściany, stropy oraz instalacje).
Od początku swojego istnienia willa była miejscem spotkań kulturalnych (organizowano tu wieczory poezji i koncerty fortepianowe oraz śpiewano pieśni patriotyczne). Bywali tu m. in. Bolesław Prus i Stefan Żeromski. Tradycja ta jest kontynuowana, w formie różnego rodzaju spotkań okolicznościowych organizowanych w willi ramach działań podejmowanych przez tzw. „Zabytkowe Podziemia”.
Opis
Willa zajmuje frontową część obszernej, ogrodzonej działki, zlokalizowanej po pn. stronie głównej osi komunikacyjnej Nałęczowa - alei Lipowej, w jej środkowym odcinku. Fasadą zwrócona na pd., ku ulicy. Za budynkiem znajduje się ogród.
Obiekt wzniesiony został w duchu szwajcarskiej architektury willowej charakteryzującej się ornamentyką tzw. stylu laubzegowego.
Budynek drewniany o konstrukcji szkieletowej, od zach. osadzony na murowanym cokole, częściowo podpiwniczony. Bryła złożona z dwóch przylegających do siebie członów założonych na rzutach kwadratu (zach.) oraz zbliżonym do prostokąta (wsch.) nieco wysuniętym ku pn. Poszczególne elementy bryły o zróżnicowanej ilości kondygnacji. Układ wnętrz dwutaktowy, pięciodzielny. W części wsch. trakty rozdzielone korytarzem ze schodami prowadzącymi na piętro.
Część wsch. parterowa z podcieniem od frontu, nakryta dachami pulpitowymi. Od pd.- wsch. piętrowe naroże nakryte dachem dwuspadowym.
Zachodnia część budynku dwukondygnacjowa nakryta dachem naczółkowym z werandami (od pd. i zach.) oraz parterowym gankiem (od pn.) nakrytymi dachami dwuspadowymi.
Ściany elewacji oszalowane w układzie poziomym. W pasie cokołowym piętra, wyodrębnionym za pomocą gzymsu kordonowego i podokiennego, szalunek w układzie pionowym. Kolorystyka ścian poszczególnych elewacji jasnozielona skontrastowana z ciemnozieloną barwą gzymsów i elementów konstrukcyjnych werand i ganku oraz podcienia, a także bogato zdobionych obramień prostokątnych, o różnych wymiarach otworów okiennych i drzwiowych (zosiowanych).
Charakterystyczne ażurowe elementy detalu architektonicznego w kolorze ścian.
Elewacje frontowa (pd.) 8 – osiowa, ukształtowana asymetrycznie, złożona z trzech zasadniczych członów o zróżnicowanej ilości kondygnacji. Część środkowa parterowa z podcieniem oraz dwie skrajne części dwukondygnacyjne, gdzie w zachodniej na dwóch osiach środkowych rozmieszczona piętrowa, ażurowa weranda o charakterystycznej dekoracji laubzegowej. Analogiczna weranda poprzedza elewację boczną (zach.). Elewacja tylna 8 - osiowa, ukształtowana uskokowo, asymetryczna, na wysokiej podmurówce, w części wsch. jednokondygnacyjna, a w zachodniej dwukondygnacyjna z gankiem na osi.
oprac. Anna Sikora- Terlecka, OT NID w Lublinie, 12-01-2018 r.
Rodzaj: willa
Styl architektoniczny: nieznana
Materiał budowy:
drewniane
Forma ochrony: Rejestr zabytków, Ewidencja zabytków
Inspire id: PL.1.9.ZIPOZ.NID_N_06_BK.9023, PL.1.9.ZIPOZ.NID_E_06_BK.354988