Historia

Budynek został zaprojektowany przez Jana Koszczyc-Witkiewicza. Willę wzniesiono w latach 1907-08 na obszernej (trzymorgowej) posesji z dala od innych zabudowań (zakupionej za 3930 rubli od Michała Górskiego). Pierwszym właścicielem willi był adwokat Wacław Łypacewicz, który był m.in. prezesem Towarzystwa Przyjaciół Nałęczowa. Odbywały się tu spotkania loży masońskiej. Ok. 1936 roku nieruchomość od wdowy po Łypacewiczu - Julii zakupił Władysław Wolski - lekarz weterynarii oraz jego córka Maria Wojtczak. Budynek został podzielony na dwa mieszkania. W czasie II wojny światowej funkcjonował tu szpital dla partyzantów. Po wojnie kilka razy zmieniali się właściciele, którzy przekształcali obiekt dla własnych potrzeb np. likwidując wewnętrzną komunikację, a następnie wprowadzając przed elewacją wschodnią zewnętrzne schody na poddasze. Budynek przez kilkadziesiąt lat nieużytkowany popadał w ruinę. W 1996 r. przystąpiono do generalnego remontu z adaptacją budynku na pensjonat i ośrodek spa. Obecnie obiekt jest remontowany.

Opis

Willa zlokalizowany po północny-wschód od centrum uzdrowiska. Położona jest na południowym stoku wzgórza przy ul. Głębocznica mającej charakter malowniczego wąwozu. Fasadą zwrócona na południe. Otoczona pozostałościami ogrodu krajobrazowego. Obiekt w stylu w duchu malowniczego modernizmu .

Budynek założony na planie prostokąta o układzie dwutraktowym o nieco głębszym trakcie południowym (reprezentacyjnym) i płytszym północnym. Z wejściem głównym od północy poprzez prostokątny ganek usytuowany asymetrycznie przy zachodnim narożu. Od południowego-wschodu otoczony tarasem o nieregularnym zarysie. Bryła urozmaicona, parterowa, podpiwniczona, z mieszkalnym poddaszem. Nakryta wysokim dachem naczółkowym z facjatami w połaciach. W południowej przeszkolona (pierwotnie otwarta) facjatka nakryta dachem dwuspadowym opartym na sześciu przysadzistych kolumnach-słupach. Budynek murowany z cegły i kamienia wapiennego, otynkowany, kryty dachówką.

Elewacje niesymetryczne, urozmaicone, otynkowane, z ceglanym detalem architektonicznym. Otwory okienne ze zróżnicowanych formach od prostokątnych poprzez ostrołukowe do zamkniętych półokrągło. W szczytach elewacji bocznych w typie „serliany”. Całość, nieco powyżej parapetów okiennych, obiega szeroki, płaski gzyms ceglany. Elewacja południowa 6-osiowa, w części zachodniej przepruta parą półkoliście zamkniętych otworów okiennych umieszczonych w ozdobnej, ceglanej arkadzie. W części wschodniej cztery prostokątne okna zestawione obok siebie rozdzielone filarami i krępymi półkolumnami, zwieńczone wspólnym, szerokim, otynkowanym gzymsem. Powyżej w połaci dachowej facjata ujęta z każdej strony trzema kolumnami - słupami z ceglanymi opaskami u góry i dołu imitującymi kapitele i bazy. Między nimi rząd prostokątnych okien. Powyżej trójkątny szczyt z napisem „WILLA BRZOZY”, poniżej data „1907”. Elewacje południowa i wschodnia poprzedzone tarasem otoczonym kamiennym murem. Przy zachodnim narożu elewacji północnej niższy ganek nakryty dachem dwuspadowym, wysunięty silnie przed elewację - dołem zabudowany obłożony kamieniem wapiennym, w górnej części przeszklony (pierwotnie otwarty), otoczony kolumnami.

Wnętrze przekształcone, zaadaptowane na potrzeby pensjonatu z przywróceniem pierwotnych schodów wewnętrznych prowadzących na poddasze.

Obiekt niedostępny dla zwiedzających.

Oprac. Anna Sikora-Terlecka, OT NID w Lublinie, 12-05-2015 r.