Historia

Pierwotnie pruska osada rybacka nad nieistniejącym dziś jeziorem, wieś czynszowa lokowana w latach 1392 - 1396 przez komtura bałgisjkiego Konrada von Kyburga. W tym samym czasie w pobliżu, na największym wyniesieniu, wybudowana została krzyżacka warownie zwana Fliehburg. W 1642 r. właścicielem wsi i dóbr Nakomiady, z nadania elektora Fryderyka Wilhelma, został Jan von Hoverbeck, który na wzgórzu dawnej strażnicy założył majątek ziemski. Pierwszy barokowy pałacu, na fundamentach krzyżackiej warowni, został wybudowany w latach 1664 - 1680. Istotna przebudowa rozpoczęła się w 1705 r., kiedy to z inicjatywy Jana Hoverbecka jun. wybudowano obecny pałac wzniesiony w duchu baroku holenderskiego, według projektu warszawskiego architekta Józef Pioli. Park przy rezydencji zapewnie rozwinął się z ogrodu i winnicy związanego z pierwszym dworem i został ukształtowany formie geometrycznej. W obecnej postaci ukształtowany w XIX w. formie krajobrazowej z czytelnymi elementami regularnej kompozycji Majątek Nakomiady pozostał w rękach Hoverbecków do 1789 roku, kiedy to dobra nabył urzędnik Friedrich Redecker, wkrótce obdarzony przez króla tytułem barona. W okresie międzywojennym majątek znacznie podupadł. Doprowadziło to w 1932r do licytacji dóbr i ich zakupu przez nowego właściciela - Paula Gerharda Goertza. Jednak rodzina Redeckerów pozostała w pałacu i zarządzała majątkiem do 1945 r. Po II wojnie światowej funkcjonował tu PGR, od lat 90. XX wieku pałac z parkiem i budynkami gospodarczymi stanowi własność prywatną. Od tego czasu trwają szeroko zakrojone prace rewaloryzacyjne całego założenia. Obecnie w pałacu funkcjonuje pensjonat, a w folwarcznym budynku działa Pałacowa Manufaktura, której funkcjonowanie jest kontynuacją działalności XVIII wiecznej manufaktury ceramicznej. W sąsiadującej wsi Godzikowo (wcześniej folwark) znajduje się na usytuowany na niewielkim wzniesieniu cmentarz rodowy założony na planie koła, założony w latach 30 XX w. Na cmentarz przeniesiono z kaplicy parkowej prochy przedstawicieli rodu, a na początku XXI wieku spoczął ostatni przedwojenny właściciel Eberhard von Redecker oraz jego żona Marie-Elisabeth von Redecker.

Opis

Nakomiady znajdują się w odległości ok. 10 km na płd. od Kętrzyna, przy drodze Kętrzyn - Ryn. Majątek położony jest na wyniesieniu z wyraźnym podziałem na część rezydencjonalną i gospodarczą. Centralnie zlokalizowany pałac od strony południowej otoczony jest ok. 6-hektarowym parkiem na zboczach wzgórza, od północy sąsiaduje z dwupodwórzowym folwarkiem i wsią folwarczną Pałac murowany z cegły, tynkowany, z dwoma poziomami gotyckich piwnic, dwukondygnacyjny, przykryty dachem czterospadowym; elewacje 11-osiowe (4 + 3 + 4), na osi płytki ryzalit zwieńczony trójkątnym szczytem; narożniki bryły i ryzalitu z podwójnym opilastrowaniem. Kompozycja założenia opiera się na głównej osi w linii północ-południe. W części północnej znajduje się reprezentacyjny podjazd z aleją dojazdową i owalnym gazonem. Po stronie wschodniej położone są ogrody użytkowe. Po stronie południowej rozciąga się park ukształtowany tarasowo, z wieloma wnętrzami parkowymi, cennym starodrzewem ( w tym pomnikowe dęby, jesiony, lipy), z regularnym i swobodnym układem ścieżek parkowych, fragmentem muru gotyckiego, neogotycką kaplicą rodzinną i fundamentami oranżerii oraz ogrodzeniem w formie rowu wzdłuż południowej granicy . Istotnym elementem kompozycji są liczne powiązania z otaczającym krajobrazem , w tym oś widokowa na cmentarz rodowy w Godzikowie odległym o 1 km oraz gotycki kościół we wsi.

Dostęp do zabytku ograniczony. Własność prywatna.

Oprac. Marzena Zwierowicz, 12-12-2014 r.