Być może była to średniowieczna siedziba rycerska posadowiona na krawędzi terasy w dolinie rzeki Budkowiczanki, w pobliżu historycznej drogi wiodącej od północy z Wołczyna przez Zagwiździe, Murów, Brynicę  do Opola. Relikt ten, zlokalizowany w obszarze Borów Stobrawskich, mając czytelną formę terenową, jest ważnym elementem krajobrazu kulturowo-przyrodniczego opolskiego regionu dorzecza rzeki Stobrawy, wzbogacającym naszą wiedzę o średniowiecznym osadnictwie, jego zasięgu i szczególnym charakterze strażniczo-obronnym.

Usytuowanie i opis

Grodzisko położone jest w dolinie rzeki Budkowiczanki, przy krawędzi wydmy porośniętej lasem. Po północnej stronie obiektu, w odległości około 50 m przepływa w/w rzeka. Obiekt usytuowany jest przy końcu ul. Polnej po jej wschodniej stronie, naprzeciwko zabudowy mieszkaniowej.  W zachodniej części leśnej działki gruntowej nr 2/1.

Opis stanowiska: grodzisko stożkowate założone na planie koła: średnica nasypu stożka u podstawy wynosi około 45 m, u góry (płaszczyzna majdanu) około 19 m, a jego wysokość około 3,5 m. Stożek otoczony jest fosą o szerokości około 8-10 m i głębokości około 1 m. Przez większą część roku jest ona wypełnioną wodą. Całość otoczona jest wałem zewnętrznym o szerokości u podstawy około 7-9 m i wysokości około 1-1,5 m. Miąższość warstwy kulturowej na majdanie wynosi około 80 cm. Powierzchnia użytkowa stożka wynosiła około 150 m2, a powierzchnia użytkowa ówczesnego grodu mogła wynosić około 4500 m2.

Historia

Grodzisko było penetrowane powierzchniowo wielokrotnie przez archeologów niemieckich (M. Hellmicha i G. Raschkego). W 1958 r. archeolodzy polscy J. Kaźmierczyk i K. Macewicz przeprowadzili badania powierzchniowe i sondażowe. W 1990 r. w ramach badań Archeologicznego Zdjęcia Polski powierzchniową penetrację obiektu przeprowadził zespół pod kierunkiem K. Spychały z Państwowej Służby Ochrony Zabytków w Opolu. W wyniku tych badań archeolodzy określili chronologię grodziska na okres średniowieczny (XIII/XIV - XV w.).  

Stan i wyniki badań archeologicznych

Grodzisko znane było zapewne już od 1 ćw. XX w., kiedy to obiekt był wielokrotnie rozpoznawany przez archeologów niemieckich. W 1958 r. archeolodzy z Uniwersytetu Wrocławskiego przeprowadzili badania powierzchniowe i sondażowe obiektu. Odkryli liczne ruchome zabytki archeologiczne, warstwę kulturową z dwoma poziomami użytkowymi oraz wykonali dokumentację opisową i fotograficzną grodziska. Znaleźli liczne ułamki naczyń glinianych obtaczanych i toczonych, grudy polepy, węgle drzewne, fragmenty cegieł, kafli, kawałki kości zwierzęcych. Warstwa kulturowa ma max. miąższość około 0,8 m i można w niej wyróżnić dwa poziomy użytkowe przedzielone warstwą zniszczeń pożarowych, których funkcjonowanie badacze określili: I faza (starsza) na koniec XIII w. i początek XIV w. oraz faza II (młodsza) na XIV –XV w. na podstawie tych badań archeolodzy określili, że użytkowanie grodziska było długotrwałe. W 1990 r. w ramach badań Archeologicznego Zdjęcia Polski powierzchniową penetrację obiektu przeprowadził zespół pod kierunkiem Krzysztofa Spychały. Nie znaleziono ruchomych zabytków archeologicznych, ale potwierdzono formę terenową tego grodziska. Obiekt zachowany jest dobrze, lecz w zagłębieniach fosy wysypywane są śmieci. Obecnie obiekt porastają drzewa i gęste krzewy.  W 1988 r. wykonano plan warstwicowy grodziska. Należałoby wykonać szersze rozpoznanie archeologiczne tego obiektu.

Grodzisko widoczne w krajobrazie leśnym jako stożek otoczony wodą, położone jest na gruntach Lasów Państwowych Nadleśnictwo Kup, przy krawędzi terasy rzeki Budkowiczanki. Dojście ulicą Polną od strony szosy, około 750 m w kierunku północno-wschodnim w stronę rzeki. Obok obiektu prowadzi szlak turystyczny.

Oprac. Krzysztof Spychała, NID OT Opole, 30.04.2020 r.