Poznaj lokalne zabytki


Wyraź zgodę na lokalizację i oglądaj zabytki w najbliższej okolicy

Zmień ustawienia przeglądarki aby zezwolić na pobranie lokalizacji
Strona korzysta z plików cookies. Dowiedz się więcej.

zespół kościoła parafialnego pw. św. Łukasza Ewangelisty - Zabytek.pl

zespół kościoła parafialnego pw. św. Łukasza Ewangelisty


kościół 1896 - 1900 Mrowla

Adres
Mrowla, 69

Lokalizacja
woj. podkarpackie, pow. rzeszowski, gm. Świlcza

Główną wartością zespołu kościelnego jest świątynia, która stanowi przykład murowanej architektury kościelnej końca XIX w., utrzymanego w stylistyce neoromańskiej.

Kościół o znaczących walorach artystycznych, z ciekawym przykładem rzeźby orła w elewacji frontowej, jest jednym z bardziej interesujących przykładów rozwiązań architektury sakralnej końca XIX w. wśród kościołów znajdujących się na terenie woj. podkarpackiego. Dzieło wybitnego architekta krakowskiego, Sławomira Odrzywolskiego, który budowę kościoła relacjonował i zilustrował w czasopiśmie „Architekt”. Zespół dopełnia ogrodzenie dopasowane stylistycznie do kościoła z niespotykanym popiersiem papieża Piusa X.

Historia

Parafia w Mrowli była erygowana pomiędzy 1367 a 1373 rokiem. Obecny kościół został wybudowany w latach 1895-1900 na miejscu starszej drewnianej świątyni z 1826 roku. Projekt wykonał Sławomir Odrzywolski, któremu pomagał Franciszek Mączyński (kosztorys). Pracami kierował architekt Karol Zaremba (1897), a po jego śmierci Sławomir Odrzywolski. Prace murarskie prowadził majster Mindowicz z Sieniawy. W 1956 r. zmieniono pokrycie dachów z dachówki na blachę ocynkowaną. Według autora karty ewidencyjnej usunięto oryginalną polichromię, nową wykonał Stanisław Szmuc (lata 60. XX w.). W 1903 r. postawiono ogrodzenie.

Opis

Zespół kościelny zlokalizowany we wschodniej części miejscowości, między zabudową wsi a zespołem dworskim. W skład zespołu wchodzi kościół i otaczające go ogrodzenie.

Kościół orientowany, usytuowany przy skrzyżowaniu dróg. Utrzymany w stylistyce neoromańskiej. Wejście główne poprzedzone zostało przedsionkiem z dostawioną od pn. wieżą. Kościół jednonawowy, nawa czteroprzęsłowa, na osi trzeciego przęsła dostawiono od północy trójbocznie zamkniętą kaplicę, od południa przedsionek. Czwarte przęsło dłuższe, o ściętych narożnikach. Prostokątne, dwuprzęsłowe prezbiterium węższe od nawy. Od południa przylega do niego nieregularna zakrystia. Świątynia o horyzontalnej bryle została urozmaicona addycyjną, wysoką i masywną wieżą oraz smukłą sygnaturką. Kościół wybudowany z cegły. Przekryty dachami pulpitowymi, dwu- i wielospadowymi, nad sygnaturką i wieżą dachy ostrosłupowe; wszystkie pokryte blachą. Nawa, prezbiterium oraz kaplica przekryte sklepieniami krzyżowo-żebrowymi. Nad zakrystią i przedsionkiem zach. stropy drewniane belkowe. Więźba dachowa drewniana o konstrukcji stolcowej z mieczami i zastrzałami. Elewacje kościoła ceglane, oszkarpowane, z wykorzystaniem kamienia (detale). Blendy okienne, blendy szczytów oraz część elewacji wieży wyprawiono tynkiem. Kościół został zdominowany przez wieżę dekorowaną bi- i trójforiami oraz kamiennym balkonem w elewacji południowej, zachodniej i północnej. Fasadę kościoła ozdabia przedsionek o trójkątnym szczycie, centralnie umieszczone okno w formie dużych rozmiarów stylizowanej rozety. W szczycie fasady rozmieszczono blendy. Dodatkowo w obramieniu okiennym umieszczono kamienną tarczę herbową, natomiast na południowym narożniku szczytu rzeźbę orła dłuta Tadeusza Błotnickiego. W elewacjach bocznych korpusu nawowego, w blendach okiennych, rozmieszczono u dołu biforia, a na nad nimi duże okna w formie pięcioliścia. Wnętrze świątyni dzielą na przęsła ceglane gurty. W połowie pierwszego przęsła drewniano-murowany chór muzyczny. Prezbiterium zostało wydzielone ostrołukowym łukiem tęczowym. Wystrój kościoła został utrzymany w stylistyce historyzującej, współgrając w ten sposób w architekturą kościoła. Sławomir Odrzywolski zaprojektował większość z elementów wyposażenia: ołtarz gł. (wyk. Karol Wakulski z Krakowa), ambonę (wyk. Ferdynand Majerski z Przemyśla), chrzcielnicę (tenże), a także ławy kolatorskie i ławki. Organy zostały zakupione w firmie Gegrüder Rieger. Polichromię wnętrza wykonał Antoni Tuch (nie istnieje), natomiast witraże zaprojektował Tadeusz Zajdzikowski.

Ogrodzenie o nieregularnym obrysie, murowane z cegły, składające się ze słupów przekrytych dwuspadowymi daszkami z dachówki i dość wysokich murków pomiędzy nimi, też przekrytymi dachówką. Nad murkami współczesne przęsła metalowe. W ciągu ogrodzenia brama główna usytuowana na pn. od kościoła, cztery bramki, cztery kapliczki murowane lub kamienno-murowane, wnękowe z rzeźbami Matki Boskiej, św. Franciszka, św. Piotra, św. Jana Nepomucena. Na osi głównego wejścia do kościoła umieszczono rzeźbione popiersie papieża Piusa X.

Obiekt dostępny dla zwiedzających, możliwość zwiedzania po wcześniejszym uzgodnieniu telefonicznym.

Oprac. Bartosz Podubny, OT NID w Rzeszowie, 21.08.2014 r.