Poznaj lokalne zabytki


Wyraź zgodę na lokalizację i oglądaj zabytki w najbliższej okolicy

Zmień ustawienia przeglądarki aby zezwolić na pobranie lokalizacji
Strona korzysta z plików cookies. Dowiedz się więcej.

Willa Turczynek I - Zabytek.pl

Willa Turczynek I


willa 1905 r. Milanówek

Adres
Milanówek

Lokalizacja
woj. mazowieckie, pow. grodziski, gm. Milanówek

Zespół willowy w Turczynku jest przykładem podmiejskiej posiadłości założonej na początku XX wieku dla warszawskich finansistów.

Dwie wille, których styl określa się jako malowniczy eklektyzm powstały około 1905 roku w duchu wczesnego modernizmu wg projektu łódzkiego architekta Dawida Landego.

Historia

Zespół założono na działce zakupionej przez finansistów Wilhelma Wellischa i Jerzego Meyera spowinowaconych przez żony z domu Toeplitz. W latach 1904 - 1905 powstały dwie wille zwrócone do siebie fasadami, oraz odrębne zespoły zabudowań gospodarczych na przeciwległych skrajach posiadłości. Willa (hip. Turczynek litera A) przeznaczona była dla rodziny W. Wellischa, druga (lit. B) dla rodziny J. Meyera. Projektantem obu rezydencji był łódzki architekt Dawid Lande. W 1911 roku W. Wellisch powiększył posiadłość o dokupiony grunt od chłopów wsi Polesie. W 1912 roku po śmierci W. Wellischa jego część nieruchomości odziedziczyła żona Anna, która w 1919 roku sprzedała część gruntu na rzecz J. Meyera. W czasie I wojny światowej w posiadłości Wellicha mieszkał malarz Leon Wyczółkowski. Do końca II wojny światowej Turczynek należał do rodziny J. Meyera oraz Anny Wellisch. Podczas okupacji wille prawdopodobnie zajęli Niemcy. W 1945 roku zabudowania wraz z terenem zajęła Armia Czerwona. W latach 50. XX wieku posiadłość została oficjalnie skonfiskowana i przekazana na ośrodek szkoleniowy Związku Młodzieży Polskiej, a dawne zabudowanie gospodarcze zostały przejęte przez kwaterunek i przeznaczone na mieszkania. W latach 60. XX wieku w budynkach umieszczono szpital specjalistyczny chorób płuc. Z tego okresu pochodzi budynek kostnicy znajdujący się w parku. Od 1976 roku w willach znajdował się Oddział Chorób Płucnych Zespołu Opieki Zdrowotnej w Grodzisku Mazowieckim, a następnie internistyczny. Po wojnie w wyniku adaptacji budynków do nowych funkcji rozebrano lub zabudowano niektóre werandy i tarasy, a także wprowadzono wtórny podział wnętrz. Obecnie obiekty nie są użytkowane, co rzutuje na ich stan.

Opis

Zespół willowo-parkowo-leśny położony jest na wsch. skraju Milanówka na posesji położonym w trójkącie między ul. Królewską, Brwinowską. Należą do niego dwie wille oddalone od siebie o około 50 metrów, położone w południowo-wschodniej części wielohektarowego kompleksu parkowego. Integralną częścią zespołu stanowią też, nie wpisane do rejestru zabytków, dwie grupy dawnych zabudowań gospodarczych położone przy ul Brwinowskiej i na rogu ul. Królewskiej i Turczynek.

Wille zwrócone są do siebie frontami, a między nimi widoczny jest owalny kwietnik. Oba budynki pokrewne stylistycznie różni odmienne rozplanowanie bryły i dekoracja. Wille są murowane, tynkowane i boniowane. Zostały założone na nieregularnym rzucie. Obiekty są dwukondygnacyjne z użytkowym poddaszem. W wysokim cokole widoczne są okna suteren. Nieregularnej bryle każdej willi malowniczości przydają wielospadowe dachy kryte blachodachówką, o bardzo urozmaiconej linii z licznymi facjatami, szczytami i hełmami wieżyczek o różnorodnych kształtach, a także wysokimi kominami. Niesymetryczne elewacje mają urozmaiconą, uskokową linię, którą tworzą ryzality, pseudo-wieże, balkony a także w większości przekształcone po wojnie tarasy i drewniane werandy. Elementy dekoracyjne znajdujące się głównie w partiach opracowania otworów okiennych i wejściowych oraz ornamentalnych szczytach nawiązują stylistycznie do gotyku i renesansu. W partiach poddasza wyróżniają się dekoracyjne elementy muru o konstrukcji szachulcowej, ozdobne wystające belki stropowe i dekoracyjne drewniane kroksztyny. Okna o różnorodnych kształtach i rozmiarach mają oryginalną stolarkę okienną. We wnętrzach budynków szczególnie charakterystycznymi elementami są duże hole wysokie na dwie kondygnacje, ze schodami z rzeźbioną drewnianą balustradą. Budynki od początku były wyposażone m.in. w centralne ogrzewanie, elektryczność i kanalizację. Teren zabytkowej posiadłości porasta zaniedbany park w stylu krajobrazowym z okazami pomnikowego drzewostanu, przechodzący od południa i zachodu w park leśny. Jedynie wokół willi widoczne pozostałości założenia ogrodowego z fontanną. Od starej ceglanej bramy przy ul. Brwinowskiej (znajdującej się na wschód od obecnej) prowadzi zarośnięta aleja lipowa wychodząca na owalny klomb między willami.

Zabytek dostępny z zewnątrz.

Oprac. Małgorzata Laskowska-Adamowicz, OT NID w Warszawie, 31.10.2014 r.

Rodzaj: willa

Styl architektoniczny: nieznana

Materiał budowy:  ceglane

Forma ochrony: Rejestr zabytków, Ewidencja zabytków

Inspire id: PL.1.9.ZIPOZ.NID_N_14_BK.178735, PL.1.9.ZIPOZ.NID_E_14_BK.193518